web analytics

Handorakel van Baltasár Gracian


De Spaanse jezuïet Baltasar Gracián publiceerde in 1647 een ‘machiavellistische’ handleiding voor de omgang met mensen. Deze deels cynische, alleen voor de elite bestemde, verzameling praktische leefregels beïnvloedde in de loop der eeuwen enkele van de meest vooraanstaande West-Europese schrijvers zoals La Rochefoucauld, Voltaire, Stendhal, Nietzsche en Schopenhauer.
In de Salamander Klassiek ‘Handorakel en kunst van de voorzichtigheid’ (ISBN 978 90 253 1762 8/NUR 302) zijn 300 van Gracián’s spreuken samengebracht. Omdat ze erg goed zijn, gaan we periodiek een aantal van deze teksten weergeven, vooral de meest stichtende. We zullen daarbij de nummering van het boek aanhouden. Desgewenst voegen we eigen commentaar als Nota Bene (N.B.) toe. Hieronder geven we tekst nummer 1.


De Spanjaard Galacián y Morales (1601 – 1658) werd opgevoed door de jezuïeten en trad in 1619 zelf in de orde, onder de minder joodse naam Gracián. Hij schreef een roman en vele essays, waarin hij op typisch jezuïtische wijze de doelstellingen macht en zielenheil met elkaar verbond.

1.‘Het komt nu op alles aan, in het bijzonder op de houding die u aanneemt. Eén wijs man van nu dient over meer kennis te beschikken dan zeven (verwijzing naar de zeven wijzen van Griekenland) vroeger, en er is in deze tijd meer inzicht nodig voor de omgang met een enkel mens dan in vroeger tijden met een heel volk’.

N.B. Het belang van houding kan voor ons niet genoeg benadrukt worden omdat de door ons geprezen deugden in feite houdingen zijn.