De dag waarop we eraan herinnerd worden dat de samenleving op de juiste, rechtvaardige manier in elkaar dient te steken. Sociaal rechtvaardig is een begrip wat in de loop der tijden verandert: terwijl bijvoorbeeld slavernij en discriminatie van de vrouw in vroeger tijden geaccepteerd was, is het dat nu duidelijk niet meer. En het geldt niet alleen voor onze directe omgeving of voor ons land, maar sociale rechtvaardigheid dient ook te bestaan in ontwikkelingslanden en tussen de rijkere landen aan de ene kant en de armere aan de andere kant.
Er zitten twee belangrijke kanten aan: een rechtvaardige inkomensverdeling en gelijke sociale behandeling.
De levensstandaard in de ontwikkelde wereld is er de laatste eeuw flink op vooruit gegaan. De laatste decennia zien we ook belangrijke inkomensverbeteringen in opkomende landen, zoals China.
Maar er valt nog het nodige te doen om tot een rechtvaardige inkomensverdeling te komen, in onze ‘rijke’ landen, in opkomende landen en op wereldniveau. Nederland komt er, dank zij progressieve belastingheffing, qua netto inkomens, goed uit: de inkomensongelijkheid is bij ons de afgelopen dertig jaar nauwelijks toegenomen. In het merendeel van de geïndustrialiseerde wereld is die ongelijkheid sinds 1980 wel toegenomen. Op wereldniveau is het verschil tussen ‘arme’ en’ rijke’ landen nog heel groot: tussen sommige een honderdvoudig verschil, ruwweg van 500 tot 50.000 dollar per capita inkomen per jaar.
Landen hebben de verplichting niet alleen voor zichzelf te zorgen, maar ook bij te dragen aan rechtvaardige inkomens in de wereld. Als ingezetenen dragen we via belastingen bij aan inkomensoverdrachten in eigen land en, via ontwikkelingshulp, aan opkomende landen.
Verdere private bijdragen aan de laatste worden gemaakt via investeringen en via vrijwillige bijdragen aan niet-gouvernementele ontwikkelingsorganisaties of rechtstreeks. Op individueel niveau rijst de vraag welk deel van zijn inkomen een gemiddelde bewoner uit een rijk land zou dienen bij te dragen aan ontwikkelingslanden om ‘wereldrechtvaardig’ genoemd te kunnen worden!? De befaamde ontwikkelingseconoom Peter Singer geeft een kwart van zijn inkomen weg, andere autoriteiten spreken over tien en weer andere over één procent.
Naast inkomen en welvaart heeft sociale rechtvaardigheid ook betrekking op sociale omgang en in het bijzonder gelijke behandeling. Er is al veel vooruitgang gemaakt in het afschaffen van de ergste vormen van discriminatie, op grond van afkomst, ras, geloof en seksuele geaardheid. Maar er zijn nog veel landen waar welig gediscrimineerd wordt. En zelfs in onze westerse wereld kan het op een aantal punten beter.
De mensenrechten bieden een goed kader voor de verdere ontwikkeling van sociale rechtvaardigheid. Op deze Internationale Dag staan we stil bij de voortgang die de wereld al gemaakt heeft en vooral bij de stappen die we nog moeten zetten, individueel en collectief, om de wereld sociaal rechtvaardiger te maken.
van de ergste vormen ervan ; het kan ook wreedheid en foltering genoemd worden. Desondanks roei je zo’n traditie niet makkelijk uit; ze zit in de cultuur ingebakken en de leden van zo’n cultuur geloven dat het zo hoort. Het zijn doorgaans vrouwen die de besnijdenis uitvoeren.