web analytics

Internationale Anti-corruptiedag (9 december)

‘Eerlijk duurt het langst’

 

onder en boven de tafel

Is onze wereld nu corrupter dan die in vroeger tijden? Niet eenvoudig vast te stellen. We krijgen die informatie voornamelijk via de media en die zijn wispelturig. Jan Terlouw, oud-D66 politicus, poneert dat het omarmen van het neoliberalisme (van Reagan en Thatcher), snelle technologische ontwikkelingen en gebrek aan een kapstok om over goed en kwaad  te spreken, politiek en samenleving minder integer hebben gemaakt. Voeg daar aan toe toegenomen individualisme, persoonlijke ambities en een sterke consumptiedrang. Er is een zekere amorele houding van bestuurders in een aantal sectoren van de samenleving en economie. De commerciële oriëntatie is niet bevorderlijk voor integriteit. De pressie van de moderne communicatiemiddelen laat weinig ruimte voor beschouwing en een discussie van rechten en plichten. Ontkerkelijking is wellicht ook een oorzaak van afnemende integriteit. Religie was altijd een kapstok om over goed en kwaad te spreken.

van kerk naar school

Zeker is dat er momenteel veel over corruptie geschreven en gepraat wordt. En er zijn de laatste jaren een flink aantal grote gevallen van oplichting en corruptie geweest, bij de overheid, in het bedrijfsleven en zelfs in de bank van het Vaticaan. En dan gaat het om grote sommen. De Wereldbank schat dat ongeveer drie procent van de wereldomzet aan de strijkstok blijft hangen. Belastingontwijking en geldstromen van onwettige oorsprong ondermijnen rechtvaardigheid en onthouden fondsen aan regeringen die nodig zijn voor sociaaleconomische en culturele ontwikkeling. De Panama Papers geven aan dat er 21 offshore gebieden zijn en 210.000 geheime skelet maatschappijen bestaan. Clandestiene financiële geldstromen uit arme en opkomende landen, gerelateerd aan belastingontwijking, misdaad, corruptie en andere onwettige activiteiten, bedroegen $ 1.1 biljoen (duizend miljard) in  2013.
Tegelijkertijd gebeurt er veel om corruptie terug te dringen. Er zijn een aantal belangrijke NGO’s zoals de internationale corruptiebestrijdingsorganisatie Transparency International (TI) met een afdeling in Nederland. Officiële instanties zoals de BIOS, Europese Unie, OESO, Wereldbank en Verenigde Naties, ze zijn allemaal bezig om de regels aan te scherpen voor transparant en eerlijk gedrag. Dat is dan niet eenvoudig want de invloed van de gevestigde machten is sterk en er staan grote belangen op het spel. TI International geeft ieder jaar een Corruptie Perceptie Index van de meeste landen uit, waarbij Nederland tot de minst corrupte behoort.Niettemin hebben we gelezen hoe het er hier aan toe gaat, hoe de Amsterdamse Zuidas op macro corruptie draait Er is ook informatie dat we ons in het zakendoen in Nederland transparanter gedragen dan in het buitenland.NU.nl meldt op 7 december dat Nederland nog altijd veel geheime belastingdeals met multinationals sluit, zo staat in een nieuw Europees rapport, waaraan de Nederlandse onderzoekstichting SOMO heeft meegewerkt.

Zuid-as, belastingparadijs

Nederland blijft een van de belangrijkste landen in Europa als het gaat om internationale belastingontwijking, ook al zegt het kabinet steeds belastingontwijking te willen aanpakken. Minister Dijsselbloem schijnt daar pas in 2024 mee te willen beginnen.
TI Nederland heeft een eigen website: www.transparency.nl/. Twee andere websites op dit vlak zijn www.corruptie.org en het in opkomst zijnde ‘www.buitenkamer.org’ Het Bureau Integriteitsbevordering Openbare Sector (BIOS) is per 1 juli opgegaan in het nieuwe Klokkenluidershuis, waar je terecht kunt als je met klokkenluiden te maken hebt: www.huisvoorklokkenluiders.nl

Het is duidelijk dat corruptie een belangrijke factor is in het maatschappelijke leven en dat er nog veel werk aan de winkel is. Er wordt naarstig gewerkt, zowel aan de goede als aan de slechte kant. Eens zullen eerlijkheid en rechtvaardigheid zegevieren. Maar niet zonder slag of stoot. We moeten allereerst zelf als individu transparant en integer handelen. Ten tweede moeten we dat uitdragen om de maatschappelijk-politieke krachten die hiervoor strijden te ondersteunen. Via het formuleren van gedragsregels, het opzetten en goed functioneren van instanties en het elimineren van belastingparadijzen, inclusief de Zuid-as. We hebben een goed voorbeeld van de top en van de nationale politiek nodig. En een nieuwe kapstok, die waarschijnlijk in het onderwijs gaat hangen voor de vorming van onze jongeren tot integere wereldburger.

 

Anti-corruptie dag

Op persoonlijk niveau schijnt corruptie geleidelijk en bijna onopvallend te beginnen, ook voor de persoon in kwestie. Er is simpele verleiding, het is makkelijk een excuus te vinden en er is geen controle. En stap voor stap gaat het dan de morele berg af. En op een gegeven moment zit je vast. Heb je kornuiten, medeplichtigheid en chantage. belasting6
Dat geldt ook voor grote bedrijven en de (semi-)overheid. Bij bedrijven gaat het om winst, overleving en werkgelegenheid. Er is pressie om te presteren en te leveren. En het business klimaat kan meedogenloos zijn. Ethische argumenten delven dan makkelijk het onderspit. De ethische moraal is er met de gestegen welvaart en de ontkerkelijking niet sterker op geworden. De hellevaart staat niet op de Tom-Tom.
Als je de media volgt, lijken corruptie en omkoperij welig te tieren, in alle sectoren. De privatisering van de maatschappij, sterk gepromoot door Reagan en Thatcher, lijkt er een oorzaak van.
Laten we ook de corrumperende invloed van de maffia’s niet vergeten. Honderden miljarden gaan door dat circuit. En het ziet er soms naar uit dat maffia-invloeden zich uitbreiden. Is het 5, 10 of 25% van het nationaal inkomen dat ‘besmet’ is ? Volgens studies van Prof Unger van de Universiteit van Utrecht wassen we jaarlijks tientallen miljarden euro’s wit.
De maat lijkt nu gelukkig vol. Van meerdere kanten wordt sterk op transparantie en integriteit gehamerd. De groep van Twintig, de OESO, de Europese Unie, de overheid ze zijn allemaal hard bezig om het corruptie-tij te keren. Transparency-International (transparency.org) is één van de eerste en grote voorvechters, die de jaarlijkse corruptie-perceptie index van landen in het leven heeft geroepen. Er is ook een Nederlandse tak (transparency.nl). En de Saxion Hogeschool is ook actief op dit gebied (corruptie.org). Nederland doet het relatief goed op de TI Corruptions Perception Index met in 2014 de achtste plaats onder de 175 vergeleken landen. Je vraagt je af hoe eerlijk het er aan toe gaat in landen die hoger dan plaats 100 staan! Grote ruimte voor verbetering zullen we maar zeggen! Daar hebben we wel met heel andere culturen dan de onze te maken, waar solidariteit met eigen familieverbanden traditioneel belangrijk is.
Volgens deskundigen is corruptie ook schadelijk voor de economie omdat fondsen niet op de meest efficiënte manier benut worden.
Corruptie is het tegendeel van eerlijkheid en rechtvaardigheid en het spreekt voor zich dat het eerste vervangen moet worden door de twee laatste.
Daar is geen simpele oplossing voor. Transparantie, nauw toezicht en effectieve sancties zijn belangrijk. Op persoonlijk niveau, morele overtuiging. Het is van essentieel belang dat de top van de maatschappij het goede voorbeeld geeft. belasting
Ondanks plaats acht op de Corruption Perceptions Index heeft Nederland op sommige punten een dubieuze reputatie, in casu dat het als belastingparadijs fungeert ten gunste van multinationals en ten koste van armere landen. Waar is de dominee die de koopman wat meer in de gaten zou moeten houden …. !?
Hoe heet dat ook weer? Waakzaam zijn over jezelf en je omgeving !? Individueel en collectief!