web analytics

Nieuwe wereldorde

                                                      
Gevallen engelen

Het wordt tijd dat we ons laten horen over het drama van de Oekraïne-oorlog. We hebben ons allereerst verbaasd dat ‘westerse’ opvattingen daarover sterk homogeen zijn en dat er zoveel eensgezindheid in de publieke opinie heerst. Dit lijkt vooral gebaseerd op begrijpelijke emotionele reacties, waarbij mondiale rechtvaardigheid en geopolitieke overwegingen een beperkte rol spelen.
Onze algemene stelling is dat Europa en Rusland, in feite heel Europa nauw met elkaar zouden moeten samenwerken, op alle terreinen, inclusief uitwisseling van natuurlijke hulpbronnen. Dat zou perfect logisch zijn en met enkele uitzonderingen, gebeurt dit de hele wereld over bij buurlanden, bijvoorbeeld tussen de V.S. aan de ene en Mexico en Canada aan de andere kant. Daarvoor is in Europa de Europese Unie opgericht, maar men heeft Rusland en enkele andere landen opzettelijk daarbuiten gehouden.
Toen President Poetin aan de macht kwam in 2000 heeft hij uitdrukkelijk de wens uitgesproken om Rusland bij de Europese Unie en de NAVO te laten aansluiten. Maar dat viel op ongastvrije oren. Er was door het westen ook de toezegging gedaan dat de NAVO niet op zou schuiven naar het Oosten, maar daar hebben het westen/V.S./ NAVO zich niet aan gehouden. Men zou toch minstens een vredesarchitectuur hebben kunnen opzetten die een stevige garantie had geboden tegen onderlinge agressie en voor betere samenwerking. Maar het tegendeel gebeurde, de NAVO en vooral de Verenigde Staten waren Rusland vijandig gestemd. En die hebben, samen met neoliberale belangen een compromitterende rol gespeeld voor, gedurende en na de Oranje revolutie in Oekraïne in 2014. Zoals het ook Paus Franciscus verwoord heeft, bleef de NAVO aan de deur van Rusland morrelen om het land uit te lokken. Het leek er ook op dat in de periode kort voor de inval in Oekraïne, de V.S. een confrontatie zocht.
Rusland heeft herhaaldelijk gewaarschuwd dat bepaalde grenzen niet overschreden mochten worden; het westen leek erop uit dat juist wel te doen. De vastbeslotenheid van Rusland werd of onderschat of verwelkomd om nu, via een proxy oorlog, Rusland proberen in te dammen. Oekraïne wordt ten dele gebruikt om Amerikaanse imperiale ambities na te jagen.
Rusland had Oekraïne niet binnen moeten vallen. Oorlog is te onmenselijk en wreed om die te kunnen rechtvaardigen. Andere, diplomatieke en politieke kanalen, zouden gebruikt hebben moeten worden om een sterkere internationale vredesorde op poten te zetten. Er is hier een geopolitiek spel door het westen geënsceneerd, waar humanitaire drama’s uitgebuit worden, maar waar egoïstische geopolitiek de drijfveer is. Oorlog is niettemin alleen in het uiterste geval toegestaan uit zelfverdediging. President Poetin zegt dat dat nu het geval is met een niet erg betrouwbaar en agressief Amerika en met President Biden als een spreekwoordelijke wolf in schaapskleren. Maar een krachtig Rusland zou meer vreedzame middelen hebben moeten aanwenden voor de oplossing van dit conflict. Laten we hopen op een snelle wapenstilstand en vruchtbare vredesonderhandelingen.

overleg in plaats van oorlog

Het is bewonderenswaardig hoe snel men in het westen welkom en hulp aan de Oekraïense vluchtelingen heeft gegeven. Menselijke solidariteit bestaat. Men zou hetzelfde moeten doen voor vluchtelingen uit andere landen om het verwijt van een zekere discriminatie te ontkrachten. Ook in ons land kan dat beter, zoals ook blijkt uit de anderhalf miljoen inwoners die zich gediscrimineerd voelen. Discriminatie is een taaie, moeilijk uit te roeien ondeugd.
Het lijkt nu onvermijdelijk dat er een nieuwe machtsstructuur gaat ontstaan in de wereld met aan de ene kant het neoliberale westen en aan de andere kant een structuur van nieuw opkomende landen, waarschijnlijk gegroepeerd rondom BRICS: China, Rusland en enkele grotere landen in Azië, Afrika en Latijns Amerika. Kleinere landen hebben zich hier ook al voor aangemeld. Er zou niets logischer zijn dan dat alle landen met elkaar samenwerken via democratische internationale organisaties. Maar de V.S. spant zich in om het westen zich eerst tegen Rusland en vervolgens tegen China te keren. De V.S. is een agressief land gebleken, verwend door haar westerse hegemonie na WO II en unipolariteit na 1990. Het heeft diepe interne problemen, waarbij het verleidelijk zou kunnen worden die te neutraliseren door een conflict op grotere schaal te ensceneren. Laten we hopen dat de klassieke deugden wijsheid en maat houden, de agressieve en zelfzuchtige ondeugden in toom kunnen houden. Die opdracht is door de wereldmachten aan de V.N. toegekend en die machten zouden haar en andere(n) de gelegenheid moeten geven die rol ten volle te spelen. Laat ook ons hier, waar mogelijk, collectief en individueel, inzetten voor een rechtvaardige en vreedzame wereldorde.
Het westen heeft de wereld goede dingen gebracht, zoals technologie en ontwikkeling. Aan de andere kant heeft het op grote schaal kolonialisme, slavernij en economische uitbuiting opgeleverd. Een toekomstige bipolaire wereld brengt risico’s met zich mee voor ernstige confrontatie. Een talrijkere multipolaire wereld zal het hopelijk beter doen dan de westerse machten het in het verleden gedaan hebben.