Het was me, om zo te zeggen, het jaartje wel, voor de deugd-ambitieuzen. Zoals gewoonlijk was er volop gelegenheid om de deugden in het algemeen te beoefenen om de status van gelukzaligheid te bereiken die de Griekse Vader van de Deugden, Aristoteles, ons altijd voorschotelde.
Naast deze algemene deugdbeoefening gaven gebeurtenissen in het afgelopen jaar aanleiding om sommige deugden speciaal op de proef te stellen. Eén van die gebeurtenissen is de corona-epidemie. Na 75 jaar praktisch ononderbroken ontwikkeling en vrijheid, kregen we met deze koude corona-douche te maken. Het normaal sprankelende sociale leven werd half lam gelegd en in plaats van onze naasten te omhelzen, moest er afstand gehouden worden. Dat was wel even wennen!
Corona heeft bij velen de deugd bescheidenheid geactiveerd, want we realiseren ons plotsklaps dat de wereld niet alleen door ons maakbaar is. Andere corona-relevante deugden zijn empathie en mededogen voor de zieken en voor degenen die naasten door de pandemie verloren hebben. De medische en zorgdiensten hebben door hun onvermoeibare inzet de sterke kanten van plichts-en verantwoordelijkheidsbesef aangescherpt. En daarbij, bravo, grote moed getoond!
Wereldwijd gezien heeft corona, zelfbeperking en discipline op de proef gesteld. Een hoge graad van beide heeft in Aziatische landen goede diensten bewezen. In het westen is die zelfdiscipline aanzienlijk minder en blijven we, ondanks waarschuwingen en negatieve gevolgen, vaak prioriteit geven aan vrijheid.
Niet iedereen is er bescheidener op geworden; doorgewinterde narcisten, aan het roer in een aantal westerse landen, lieten zich minder aan corona en het welzijn van hun bevolking gelegen liggen. Gelukkig dat het medicijn democratie, hoe gebrekkig in het algemeen ook, er in bepaalde gevallen een einde aan heeft gemaakt. Verbazingwekkend daarbij dat overtuigd religieuzen zoals de Evangelicals in de V.S. eerder de kant van het narcisme kozen dan die van maatschappelijke rechtvaardigheid. De Bijbel schrijft het anders voor. De verkiezing was een dubbeltje op zijn kant. Wat een opluchting!
Brexit heeft ook een hoop beschadigd. Pathetische gevoelens over vroegere grootheid, hebben hoogmoed gepromoot en worden nu georkestreerd door een clown-politicus, met grote schade aan internationale solidariteit en welvaart.
Welke deugden gaan we in 2021 benadrukken?
We hebben allereerst respect en solidariteit nodig, tussen bevolkingsgroepen, tussen oost en west en zuid, tussen rassen en minderheden, tussen mannen en vrouwen. En vrede die we koesteren is alleen maar duurzaam als er rechtvaardigheid en een betere inkomensverdeling komt. Rechtvaardigheid ook voor de Palestijnen die door een apartheidsregime in Israël steeds afgeknepen worden. Urgent is ook dat de rijke landen nu solidariteit betonen met de arme landen in het oplossen van de corona-crisis.
Er is goede hoop dat constructieve, wijze stemmen de overhand gaan hebben in het komende jaar. Biden om mee te beginnen op 20 januari, moreel gesteund door onder meer de invloedrijke stemmen van Antonio Guterres aan het hoofd van het VN-Secretariaat, de Paus aan het hoofd van het Vaticaan en Mutti Merkel in het invloedrijkste West-Europese land. Er is hoop met zo’n veelbelovend informeel team!
De deugden van solidariteit, samenwerking en vrede hebben we nodig om corona uit te schakelen, wereld en nationale armoede te bestrijden, grotere rechtvaardigheid te realiseren, technologische en ethische vooruitgang te bewerkstelligen en de klimaatverslechtering een halt toe te roepen.
‘Zwaarden omsmeden tot ploegscharen’
Met deze waarden en deugden hopen we 2021 in te gaan, evenals met het vaste geloof dat we deze ambities met sterkere deugdbeoefening kunnen helpen tot stand te brengen.
Nu we de deugden hoop en geloof genoemd hebben, willen we ook de derde christelijke deugd, die van de liefde noemen, de allergrootste van de deugden.
‘Liefde is de schoonheid van de ziel’
Sint Augustinus