Een goede inhoud volstaat niet, ook het uiterlijk is belangrijk. Een slechte vorm bederft alles, zelfs rede en rechtvaardigheid. Als iets goed wordt gebracht, verliest een weigering haar scherpte en een waarheid haar bitterheid. Een goed verzorgd uiterlijk verfraait zelfs de ouderdom. Het hoe is van groot belang bij alles; met goede manieren steelt men de harten. Innemend gedrag geeft glans aan het leven; het haalt wonderen uit als men iets wil bereiken.
Laat de omgang met vrienden een leerschool van beschaving zijn en onze conversatie met hen verfijnd onderwijs. Wij dienen van onze vrienden leraren te maken, het nut van het leren te verenigen met het genoegen van het vriendschappelijke verkeer.
Een verstandig man is een veel gezien bezoeker van de huizen van vooraanstaande mensen, plaatsen die eerder een forum van grootheid dan paleizen van ijdelheid zijn. Er bestaan mannen, befaamd om hun wijsheid, die niet alleen zelf door hun voorbeeld en gedrag een richtsnoer voor grootheid zijn, maar bovendien zijn omringd door een uitgelezen gezelschap dat een academie van beschaving en verfijnde zeden vormt.
Zelfbeheersing bezitten, een eigenschap van de hoogste zieleadel, die ons bevrijdt van de dienstbaarheid aan lage, grillige opwellingen. De beste vorm van macht is macht over uzelf en beheersing van uw emoties. Het resultaat is de triomf van de wil. En als uw emoties u meeslepen in uw huiselijk leven, dan mag dit geen invloed hebben op uw werk, en minder naarmate uw functie belangrijker is. Zo vermijdt men op een beschaafde wijze onaangenaamheden en verhoogt men zijn aanzien.
‘Een mens wordt onvolkomen geboren. Elke dag polijst hij verder aan zijn persoonlijkheid en vaardigheden tot hij het punt heeft bereikt dat zijn deugden en talenten tot in de perfectie zijn geslepen. Tekenen hiervan zijn de welomlijndheid van de smaak, de helderheid van de redenering, de rijpheid van het oordeel, en de zuiverheid van het streven. Sommigen bereiken die perfectie nooit, altijd ontbreekt het hun nog aan iets; anderen doen er lang over. Een afgerond man, wijs in zijn uitlatingen, verstandig in zijn daden, krijgt toegang tot de uitgelezen kring van wijze mensen die hem graag daarin opnemen’.
N.B. Een waardig voorbeeld van streven naar het betere ik in de zeventiende eeuw, wat door ons navolging verdient!
Omdat ze zelf onvergankelijk zijn, maken ze onsterfelijk. Een mens is zoveel als hij weet, en kennis betekent macht. Een man zonder ontwikkeling: een wereld zonder licht. Overleg en doortastendheid: ogen en handen. Zonder moed is kennis onvruchtbaar.
Maxime 3. In spanning houden.
‘De verwondering over het onverwachte leidt tot achting bij het slagen van een onderneming. Met open kaart spelen is onelegant en dient geen enkel doel. Wie niet meteen zijn opzet laat blijken, houdt de spanning erin, vooral als men door een hoge positie de algemene belangstelling trekt. Alles lijkt dan geheimzinnig, en deze mysteriositeit wekt ontzag. Zelfs als men zich bloot geeft, moet men vertrouwelijkheid schuwen, zoals men ook in de omgang niet iedereen alles maar vertelt. Behoedzaam zwijgen is het toevluchtsoord van de wijsheid. Een uitgesproken voornemen roept nooit achting op, maar eerder afkeuring, en bij een ongunstige afloop is men dubbel ongelukkig. Volg daarom de goddelijke werkwijze na en houd de mensen in onzekerheid en spanning’.
N.B. In onze ideale samenleving van transparantie en communicatie komt dit als lichtelijk machiavellistisch over. Edoch de stelling blijft een kern van waarheid bevatten.
De Spaanse jezuïet Baltasar Gracián publiceerde in 1647 een ‘machiavellistische’ handleiding voor de omgang met mensen. Deze deels cynische, alleen voor de elite bestemde, verzameling praktische leefregels beïnvloedde in de loop der eeuwen enkele van de meest vooraanstaande West-Europese schrijvers zoals La Rochefoucauld, Voltaire, Stendhal, Nietzsche en Schopenhauer.
In de Salamander Klassiek ‘Handorakel en kunst van de voorzichtigheid’ (ISBN 978 90 253 1762 8/NUR 302) zijn 300 van Gracián’s spreuken samengebracht. Omdat ze erg goed zijn, gaan we periodiek een aantal van deze teksten weergeven, vooral de meest stichtende. We zullen daarbij de nummering van het boek aanhouden. Desgewenst voegen we eigen commentaar als Nota Bene (N.B.) toe. Hieronder geven we tekst nummer 1.
De Spanjaard Galacián y Morales (1601 – 1658) werd opgevoed door de jezuïeten en trad in 1619 zelf in de orde, onder de minder joodse naam Gracián. Hij schreef een roman en vele essays, waarin hij op typisch jezuïtische wijze de doelstellingen macht en zielenheil met elkaar verbond.
1.‘Het komt nu op alles aan, in het bijzonder op de houding die u aanneemt. Eén wijs man van nu dient over meer kennis te beschikken dan zeven (verwijzing naar de zeven wijzen van Griekenland) vroeger, en er is in deze tijd meer inzicht nodig voor de omgang met een enkel mens dan in vroeger tijden met een heel volk’.
N.B. Het belang van houding kan voor ons niet genoeg benadrukt worden omdat de door ons geprezen deugden in feite houdingen zijn.
In ‘column’ van de NRC van afgelopen zaterdag geeft Ben Tiggelaar een interessante beschrijving van de pijlers van werkgeluk. De informatie is gebaseerd op het PERK-model (acroniem van: Purpose, Engagement, Resilience, Kindness) van de Universiteit van Berkeley in de Verenigde Staten. De vertalingen daarvan: een hoger doel, betrokkenheid, veerkracht en vriendelijkheid.
Het ‘hogere doel’ draait erom dat je dagelijkse werkzaamheden passen bij je belangrijkste persoonlijke waarden. Dingen doen waar je van houdt en in gelooft. Dat levert sterke intrinsieke motivatie.
‘Betrokkenheid’ bij je werk is in deze context emotioneel van aard. Het heeft drie onderscheiden elementen: ten eerste plezier met je werk; ten tweede autonomie, de ruimte om zelf te beslissen over agenda, taken en persoonlijke ontwikkeling; ten derde, de gelegenheid om werk te doen waar je in opgaat, waarbij je bevlogen bent.
‘Veerkracht’ heeft te maken met de vraag of je constructief met tegenvallers om kunt gaan. Gemaakte fouten en andere tegenvallers worden dan gebruikt als leermomenten. Mindfulness kan helpen om veerkracht op te bouwen, dat wil zeggen leren om je beter te concentreren op je huidige activiteiten.
‘Vriendelijkheid’ onder collega’s betekent respectvol met elkaar omgaan, goed luisteren naar elkaar en complimenten geven. Pro-sociaal gedrag kun je verbeteren door te werken aan je empathie, compassie en dankbaarheid.
Bovengenoemde eigenschappen leiden niet alleen tot meer werkgeluk, maar ook tot betere samenwerking, wat een win-win situatie voor alle betrokkenen oplevert. Volgens onderzoek is minder dan twintig procent van de werknemers bevlogen. Het is in het belang van organisaties en werknemers dat dit percentage in de toekomst belangrijk gaat stijgen. Deskundigen zien veel heil in het toepassen van gamification, dat wil zeggen de positieve kanten van video- en computergames toepassen op het arbeidsproces. Bevlogenheid, creativiteit concentratie en contactuele eigenschappen zouden er wel bij varen. Aandacht aan de door Tiggelaar’s genoemde kwaliteiten zal ook zijn vruchten afwerpen.
Nederlands:
Twitter-account ‘Deugwel’(@ToonVissers1) is automatisch gekoppeld aan de website ‘deugd.net’. Deugwel is voornamelijk in de Nederlandse taal en blijft als zodanig in de lucht.
Hij gaat zich van nu af aan meer concentreren op deugden en karaktervorming. Voorheen was de account gemengd met informatie over andere ethische onderwerpen, zoals mensenrechten, vrede, Verenigde Naties en wereldreligies.
Voor die laatste onderwerpen is nu een aparte Twitter-account aangemaakt onder de naam ‘world ethics’ (@AntoniusVissers)
Die wordt in het Engels gepubliceerd.
Het zou fijn zijn, als je dat al niet gedaan hebt, je op één of allebei deze Twitter-accounts te abonneren en de website te raadplegen. Het loont de moeite je te laten inspireren door deugd- en wereldethiek. Moderne wetenschappers zijn het met de Vader van de deugden, de Griekse wijsgeer Aristoteles, eens, dat deugdbeoefening een belangrijke bron van authentiek geluk is. Verder horen niet alleen personen maar ook organisaties en landen hoogstaand ethisch gedrag te tonen.
English
Until now Twitter-account ’Deugwel’ was automatically linked to website ‘deugd.net’. ‘Deugwel’ was mainly in Dutch and will continue to be in the air. This account will henceforth focus on character building and virtues. Heretofore the account provided also information on other ethical subjects like human rights, peace, United Nations and world religions. For these subjects a separate Twitter-account is now being established, namely ‘world ethics’.
It would be good, if you haven’t done so already, to subscribe to one or both of these Twitteraccounts and consult the website. It is rewarding to be inspired by virtue- and world ethics. Modern scientists agree with the Father of virtues, the Greek philosopher Aristoteles, that practicing virtues an important source of authentic happiness is. Furthermore, not only persons, but also organisations and countries should practice and promote outstanding ethical behavior.
De herziene uitgave van Piero Ferruci’s ‘The Power of Kindness’ (2016/2006) is zeer de moeite waard als je vriendelijkheid tegenover jezelf en tegenover anderen, een grotere plaats in je leven wilt geven.
Piero Ferrucci, Italiaan, is een psychotherapeut en een filosoof. Hij was opgeleid door Roberto Assagioli, de oprichter van de psychosynthese. Ferruci zag die stroming als een manier om mensen in staat te stellen zich te concentreren op hun sterke kanten, eerder dan op hun zwakheden en afwijkingen. Dit is ook de benadering van de positieve psychologie in Amerika, waarvan Seligman aan de oorsprong staat.
Piero heeft een groot deel van zijn loopbaan besteed om mensen te helpen een meer bevredigend leven te leiden. Hij heeft een aantal boeken geschreven over onderwerpen die eigenschappen kunnen versterken.
Hij zegt dat ondanks talrijke krantenkoppen over wreedheid, vriendelijkheid niet iets uitzonderlijks is. Integendeel, er worden iedere dag miljoenen vriendelijke gebaren gemaakt. Het stramien van onze levens bestaat uit zorgzaamheid, solidariteit en wederzijdse dienstverlening. Deze kwaliteiten zijn zozeer ingebed in ons dagelijks leven, dat we ze amper opmerken.
In Ferruci’s ervaring als psychotherapeut staat vriendelijkheid centraal. Die eigenschap kan makkelijk aangeleerd en geactiveerd worden. Haar kwaliteiten, zoals warmte, dankbaarheid en vertrouwen zijn hard nodig in onze samenleving. De grootste beloning voor vriendelijke gebaren is het vriendelijk zijn zelf: vriendelijkheid is haar eigen beloning
Hij maakt van vriendelijkheid het beginpunt van veel andere positieve kwaliteiten.
Eén ervan is eerlijkheid. Die eigenschap heeft een hoop gemeen met vriendelijkheid, hoewel die twee soms tegengestelden lijken. Eerlijk zijn, zelfs met het risico om een onplezierige waarheid te vertellen, als dat laatste met intelligentie en tact is gedaan, is het vriendelijkste wat je kunt doen, omdat het je eigen integriteit in ere houdt en in de ander competentie en volwassenheid bevestigt.
Ben voorzichtig in je oordeel en ruim in je begrip, want iedereen is bezig zijn eigen frustraties te behandelen.
De tragische ironie van negatieve gedachten over anderen is dat het eerste slachtoffer degene is, die de gedachten heeft. We doen er goed aan na te gaan waar deze kwaadaardigheid vandaan komt, vaak vanwege een gevoel van isolement, onmacht of onveiligheid.
Een van de kerngegevens van relaties ontwikkelen is dat ons fysieke, emotionele en mentale zijn, invloed op anderen uitoefent. Onze innerlijke wereld bepaalt de aard van onze relaties.
De kunst om contacten te leggen is een talent net als muziek, literatuur en sport. Contact leggen is een essentieel aspect van vriendelijkheid. Waar je contact maakt, vindt je een hart. Contact is een deur waar vriendelijkheid door kan komen
Vergeving is de innerlijke stap om vrede te maken met het verleden. We zijn bang als we vergeven dat we onze identiteit verliezen en ons onzeker gaan voelen. Terwijl als we niet vergeven, het gevoel van woede en verontwaardiging emotionele steun geeft en ons persoontje opkrikt.
Het is makkelijker te vergeven als we ons in de situatie van anderen indenken en als we minder nadruk leggen op oordelen dan op begrijpen. Leren vergeven lijdt tot een radicale transformatie van onze persoonlijkheid.
Vergeven en excuses aanbieden zijn twee kanten van dezelfde munt, ze vragen beide nederigheid en flexibiliteit.
Het gevoel ergens bij te horen, deel te zijn van een groter geheel, waarop we fysiek, mentaal en spiritueel betrokken zijn, is een noodzakelijke factor van ons welzijn.
Hoe groter het aantal vrienden waarop we kunnen rekenen en hoe beter de kwaliteit van deze relaties, des te langer is onze levensduur en des te beter onze gezondheid.
Wij kunnen ervoor helpen zorgen dat anderen zich in-of uitgesloten voelen en dat op verschillende manieren: door onze woorden, onze blik en onze lichaamstaal in het algemeen.
Vertrouwen schenken is een risico. Als we de wereld vertrouwen, kunnen we ontgoocheld raken. Maar het alternatief, geen vertrouwen geven, is nog erger, want als we niets riskeren, gebeurt er ook niets.
Iemand vertrouwen geven is een geschenk. Het machtigt de ander en verruimt zijn of haar mogelijkheden.
Vertrouwen schept intimiteit; het brengt ons dichter bij anderen. Vertrouwen is het hart van een succesvolle relatie.
Mindfulness. Om samen met iemand (in het heden) te zijn is een geschenk. Het geschenk van aandacht, totaal beschikbaar te zijn, is misschien wel het meest waardevolle en benijdenswaardige geschenk voor iemand. Aandacht geeft warmte en bescherming. Het verruimt onze mogelijkheden.
Onverschilligheid is koud en hard. Het heeft een verstorend, depressief effect, dat ons van onze vitaliteit en ons zelfvertrouwen berooft. Aandacht is dus een vorm van vriendelijkheid en gebrek eraan is een ernstige tekortkoming.
Empathie is een voorwaarde voor goede communicatie, samenwerking en sociale cohesie. Het is de beste manier om een relatie op een hoger plan te brengen.
Personen die meer empathie tonen zijn tevredener over het leven, gezonder, minder dogmatisch en meer creatief.
Een ware test voor empathie is vreugde over iemand anders succes.
Er zijn diverse manieren om empathie te ontwikkelen. Lijden is er één van. Verder kennis van, en beoefening van kunst. De gemakkelijkste en meest directe manier is om zich in de situatie van de ander in te leven.
Compassie, mededogen is het uiteindelijke en meest nobele resultaat van empathie. Het verlost ons van zelf- en hebzucht.
De beste houding voor leerzaamheid is nederigheid. En alleen een nederig persoon kan echt vriendelijk zijn.
De deugd van geduld gaat allereerst over het omgaan met moeilijke mensen. Hun diepe wonden beletten dat zij positieve relaties met anderen hebben. Het zijn vaak ongelukkige mensen die onhandig en wanhopig proberen geaccepteerd te worden.
Geduld is de deugd van alle goede leermeesters. Om vriendelijk te kunnen zijn, moeten we tijd beschikbaar maken. En hoe meer we haasten, hoe minder we bereid zijn te helpen.
Een van de beste manieren om de kunst van het wachten te leren, is meditatie.
De ware betekenis van goedgeefsheid, voor de gever, is niet een materieel voordeel, maar een innerlijke revolutie. We worden meer plooibaar en zijn bereid meer risico’s te nemen. Bij gulheid moeten we wel ons verstand gebruiken Veel geschenken zijn ongeschikt en te indringend vanwege motieven van superioriteit, schuldgevoel, morele grootheid, schuldvereffening en afhankelijkheid.
Je kunt ook gul zijn met immateriële zaken en spirituele kwaliteiten. Onze relaties worden bepaald door hoe veel we van onszelf communiceren, door hun onze ideeën en aandacht te schenken.
Gulheid is gecorreleerd met zelfwaardering. Gelukkige mensen hebben de neiging guller te zijn. Het omgekeerde geldt ook: als je gul bent is het waarschijnlijk dat je gelukkiger bent.
Gulheid is een stemmingsverbeteraar. Echte gulheid bestaat uit het geven wat ons het meest dierbaar is. Het is een handeling die ons transformeert.
Respect. De manier waarop we naar anderen kijken is nooit neutraal, want we transformeren wat we zien. Oordelen over anderen is vaak verbonden met de wens voor controle. Tolerantie is een grote deugd, zonder haar is er geen creativiteit en geen liefde.
Als we mensen interessant en speciaal vinden, wordt de wereld stimulerend en open. We ontspannen ons dan ook meer. Anderen waarderen doet ons beter voelen.
Echt respect heeft evenveel van doen met zien als met luisteren. Iedereen heeft iets interessants en origineels te zeggen.
Respect is een noodzakelijke voorwaarde voor de oplossing van conflicten.
Flexibiliteit. Alles verandert. Als je je aanpast, overleef je. Als je je dierbaarste overtuigingen kunt laten varen, ga je open staan voor het nieuwe, voor paradoxen en voor het absurde. Dat is creativiteit.
Waarschijnlijk wordt je vandaag 23 keer gefrustreerd (tien jaar geleden was dat dertien)
Flexibele mensen accepteren zoals het leven is en het is een zegen met hen om te gaan.
De leukste kant van flexibel zijn, en de kant die het meeste met vriendelijkheid van doen heeft, is beschikbaarheid en gastvrijheid.
De essentie van ons geheugen zit niet in het opslaan van informatie, maar in onze gevoelens, in de betekenis die we aan onze herinneringen geven, in relaties, die, omdat we ze herinneren, levend blijven. Door mijn herinneringen bouw ik mijn leven en mijn identiteit op. Ik herinner dus ik ben!
Loyaliteit. Zelfs als andere factoren een rol spelen in vriendschap, is de essentie ervan loyaliteit. Hand in hand met loyaliteit gaan betrouwbaarheid en geloofwaardigheid.
Loyaliteit geeft substantie en kracht aan vriendelijkheid
Dankbaarheid. Als we dankbaar zijn valt onze verdediging weg en laten we zien wie we echt zijn. Dankbaarheid is per definitie anti-heroïsch. Het hangt niet af van moed, sterkte of talent.
Dankbaarheid is niet alleen een factor in ons geluksgevoel, maar ook in onze gezondheid en productiviteit.
Dankbaarheid zien we makkelijk over het hoofd, maar het is ook makkelijk opgeroepen. Tegenover mensen voor wie we dankbaar zijn, voelen we ook dikwijls een zekere reserve, bijvoorbeeld bij ouders.
Dankbaarheid is niet alleen een uitzonderlijke gebeurtenis, het is ook een basisgevoel. En terwijl ondankbaarheid koelte en afstand betekent, geeft dankbaarheid warmte, openheid en intimiteit. Het leven wordt er veel makkelijker door.
Dienstbaarheid. Er is een enorme variatie aan mogelijkheden om andere mensen zich beter te laten voelen.
Dienstbaarheid loont voor degenen die dienstbaar zijn en niet alleen voor degenen die die ontvangen. Anderen van dienst zijn brengt het beste in ons naar voren. Het brengt een fundamentele verandering in ons teweeg, waarbij we onszelf transcenderen. Het is de sleutel naar onze eigen vrijheid.
Vriendelijkheid uit eigenbelang is beter dan ongeïnteresseerde botheid. Degenen die pretenderen vriendelijk te zijn, gaan vaak zo veel voordelen in die houding zien, dat ze daarna echt vriendelijk worden.
Dienstbaarheid is niet alleen wat je doet, maar ook wat je bent.
Vreugde, althans een positieve, optimistische houding is het hart van vriendelijkheid. Je kunt niet vriendelijk zijn als je niet tenminste een beetje opgewekt bent.
Als we vreugde zoeken, zijn we veel positiever en staan we meer open voor anderen. Als we gelukkig zijn, zijn we ook altruïstischer.
En verwant aan geluk is humor. Humor maakt ons creatiever, versterkt ons immuunsysteem, verlaagt onze bloeddruk en vermindert spanning
Vaak zijn we bang om gelukkig te zijn. Allereerst denken we soms dat we het niet verdienen. Verder komt het als frivool over met zoveel ellende in de wereld. Anderen zouden ons ook kunnen benijden en we zouden ons daardoor apart en geïsoleerd kunnen voelen. Misschien ook dat het geluksgevoel niet blijft duren. Tenslotte zou teveel geluk ons uit het lood kunnen slaan. Er is ook een belangrijke aarzeling te overwinnen dat door onze eigen vreugde te zoeken, we die bij anderen weghalen. Denk evenwel aan het Nederlandse spreekwoord: ’Door te delen met anderen, halveer je smart en verdubbel je vreugde!
Conclusie
Ontelbaar zijn de mogelijkheden om je vriendelijk te gedragen en iedereen is vriendelijk op zijn of haar eigen manier. We moeten voor onszelf de meest geschikte manier vinden en ontwikkelen
Vriendelijk zijn is een standpunt bepalen, een principe en een manier van leven. Vriendelijkheid en de goede wil van velen zijn een krachtbron, een energie, die op gelijk niveau staat met olie, water wind en zonne-energie.
De meest verstandige manier om onze belangen te bevorderen, onze vrijheid te vinden en ons geluk te zoeken, is vaak niet om eigenbelang rechtstreeks te zoeken, maar naar de belangen van andere mensen te kijken, om andere mensen te helpen bevrijden van angst en pijn en bij te dragen aan hun geluk. Uiteindelijk is het allemaal heel eenvoudig: Er is geen keuze tussen vriendelijk zijn voor jezelf en vriendelijk zijn tegenover anderen. Het is hetzelfde!
