web analytics

VREDE

Aanstaande donderdag en vrijdag vieren we respectievelijk dodenherdenkings- en bevrijdings-dag in ons land. Dan is het 78 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog ten einde kwam. De meesten van ons hebben geen directe ervaring met het leed van deze oorlog. Het is daarom des te belangrijker dat we op deze manier aan dat oorlogsleed herinnerd worden.
Door toeval bekeek ik de laatste dagen twee knappe, amateuristische oorlogsfilm uit de jaren tachtig, met name ‘Gevaar als beloning’ en ’Strijders achter het front’*. Door die films kreeg ik een beter beeld van wat de Duitse bezetting betekende voor bewoners, vooral diegenen die nauw bij het verzet betrokken waren. Hartverscheurende taferelen binnen gemeenschappen en gezinnen en veel persoonlijk leed.
Ik realiseerde me hoe veilig en comfortabel ons leven nu is in vergelijking met die tijd. Het is goed ons dat te realiseren, want hoe verder nieuwe generaties van de oorlog verwijderd raken, hoe makkelijker het is onze gevoelens van onrecht en onmacht te intensiveren en agressief te worden.
Na WO II had de wereld zozeer geleden dat de beste voornemens voor de toekomst werden gemaakt in de vorm van de oprichting van de Verenigde Naties: nooit meer oorlog!


De organisatie heeft veel bijgedragen, en nog, aan de promotie en handhaving van vrede, maar supermachten schijnen het nu toch niet eens te zijn over geopolitieke belangen en zijn gebrekkig in het nakomen van het V.N. Handvest.
We dienen nu naar de toekomst te kijken en lering trekken uit het verleden.
Wat we nog steeds hard nodig hebben is rechtvaardigheid, door het uitroeien van armoede in de wereld, verdraagzaamheid en samenwerking.
We hopen dat dat gerealiseerd gaat worden. Er zijn positieve en negatieve aanwijzingen. Terwijl we tot voor kort op constructieve voet met China omgingen, lijken we nu, onder inspiratie van de V.S., een Koude Oorlog op te starten. Veel Chinese activiteiten worden sinds kort als verdacht of ongewenst behandeld en samenwerking is op de terugtocht. De media lijken daar aan mee te doen en het publiek volgt gewoonlijk gedwee.
Toenemende frictie kan op langere termijn een recept voor oorlog vormen.
We moeten beter weten en handelen. We hebben democratische rechten, we hebben goede opleidingen genoten. We moeten zelfstandig en vredelievend denken. We moeten ons niet laten meeslepen door agressieve en machtswellustige partners. Laten we, aangespoord door de herdenkings- en bevrijdings-dagen, helpen voorkomen dat er nog ooit oorlog komt. Daar moeten we verdraagzaamheid en samenwerking voor nastreven in woord en daad, individueel en collectief.

*Website: Brabants Historisch Informatie Centrum
Het geheugen van Brabant
In Brabantse beelden: menu ‘Films’
Menu ‘Vervaardiger’
Kerkhof, Antoon
Film 1 of 2 aanklikken

                               

Uitmuntende service: kerstkrans

Deugdzaam gedrag is niet alleen theorie en aanmaning, het dient vooral dagelijkse bezigheid te zijn. Daarom wil ik graag verslag doen van een niet helemaal zeldzame maar toch wel uitzonderlijke behandeling gisteren in een bloemenzaak in Weert. Als volgt.

Onze kerstkrans op de voordeur was oud, klein en van kunstmateriaal. We vonden het tijd die op te waarderen. Na een eerdere mislukte poging, togen mijn vrouw en ik te voet naar een bloemenwinkel in het centrum. We gingen eerst zelf wat grasduinen in de winkel, maar al snel werden we bijgestaan door een verkoopster, mogelijk de baas van de winkel. Ze legde alle kerstkransen voor ons uit, een stuk of zeven, met uitvoerig advies. Ze gaf ook duidelijk aan welke volgens haar de mooiste was. Wij waren het daarmee eens en eenmaal de beslissing genomen, werd de krans op de toonbank vakkundig onderhanden genomen. Extra kerstballetjes werden toegevoegd, van een sjerp werd een strik gemaakt en tenslotte werd het geheel netjes cadeau verpakt in cellofaan. Hoewel de verkoopster wist dat het voor thuis bestemd was. Het was dermate professioneel en vriendelijk gedaan dat het als een traktatie overkwam en voor mij de behandeling bijna evenveel waard was als de fraaie kans zelf. Die kostte overigens minder dan 12 euro, aanzienlijk minder dan verwacht.

Ik kom heel regelmatig vriendelijk en behulpzaam gedrag tegen, in feite zijn de ervaringen op dit gebied bijna uitsluitend positief, maar in dit geval was het uitzonderlijk. De employé had er al haar kunnen en hart ingelegd. Een mooi voorbeeld.

Fijne feestdagen en een zegenrijk 2019.

 

Blog 104 t/m 111. Overzicht van ‘Super Better’ van Jane McGonigal

Blogs 104 t/m 111 waren een selectieve vertaling/samenvatting van bovengenoemd boek, waarbij blog 104 een kort overzicht en blogs 105 t/m 111 ieder één van de zeven regels van de Super Better methode behandelden. Deze acht blogs zijn nu voor het gemak in één blog samengevat.
Enkele jaren geleden kwam ik het boek van Jane McGonigal tegen met de titel ‘Reality is Broken (Penguin Press, 2011, uitgegeven in het Nederlands door Maven Publishing in 2012 als ‘Beter dan Echt). Dat vond ik een indrukwekkend boek. McGonigal beschrijft daarin hoe zo’n 175 miljoen Amerikanen videogames spelen, gemiddeld 13 uur in de week en hoe de gemiddelde jonge Amerikaan 10.000 uur videogames erop heeft zitten als hij 21 jaar is. Op de wereld in zijn geheel zijn er 1,3 miljard ‘gamers’.
De reden voor deze ‘massa exodus’ is dat videogames in toenemende mate reële menselijke behoeften vervullen. Zich baserend op de positieve psychologie, kenniswetenschappen en sociologie, geeft McGonigal aan hoe videogameontwikkelaars kernwaarheden ontdekt hebben over wat ons gelukkig maakt. Deze ontdekkingen zijn tot verbazingwekkend effect gebruikt in videogames. Deze bieden consequent opbeurende beloningen, stimulerende uitdagingen en heldendaden die we zo vaak missen in het dagelijks leven. Het boek toont verder aan hoe deze alternatieve realiteitsspelletjes de kwaliteit van ons leven verbeteren, sociale problemen aanpakken zoals overgewicht en depressie en zich richten op vitale uitdagingen van de 21ste eeuw. Door uitgebreid en langdurig onderzoek is McGonigal tot de conclusie gekomen dat games niet zomaar een bron van vermaak zijn, maar dat zij een model vormen van hoe we de beste versie van onszelf kunnen maken.
Dat was een geweldige positieve boodschap over ‘gaming’ waar vaak denigrerend over gesproken wordt in termen van tijdsverspilling en verslaving.
Na de publicatie van ‘Beter dan Echt’ heeft McGonigal, als reactie op een ernstig persoonlijk probleem, het computerspel ‘Super Better’ ontwikkeld. Dit spel kan vrijelijk gespeeld worden via de website ‘suberbetter.com’ en heeft zo’n 400.000 gebruikers.
Toen ik onlangs op Super Better stootte, aarzelde ik eerst om het verder te onderzoeken omdat ik dacht dat het alleen een videogame was, waarin ik als niet-gamer me niet erg thuis zou voelen. De reputatie van McGonigal en mijn nieuwsgierigheid wonnen het van mijn ‘videogame vrees’. En ik ontdekte dat er twee dingen parallel zijn, het videospel ‘Super Better’ aan de ene kant en het boek daarover aan de andere kant. Je kunt ze onafhankelijk van elkaar gebruiken, waarbij het boek wel regelmatig verwijst naar het videospel. Dat noemt men ‘gamification’, het toepassen van videogame technieken en bevindingen in het dagelijks leven. Volgens ingewijden heeft dat een grote toekomst en zal dat werk en leren effectiever en plezieriger maken in de toekomst. Het boek was overtuigend in zijn aanpak en het sprak me des te meer aan omdat het, net als ‘Reality is Broken’, naar de neurowetenschappen en de positieve psychologie verwees. Ik ben namelijk bekend met het werk van de positieve psychologen Christopher Peterson en Martin Seligman ‘Character Strengths and Virtues’, evenals dat van Barbara Frederickson (Love 2.0).

Hoe kweek je deugden aan? Traditioneel gebeurde dat in het gezin, de familie en de buurt, ondersteund door kerkelijke en schoolse instanties. Dat is klaarblijkelijk succesvol geweest en er worden nog steeds deugden aangekweekt in het gezin en in het onderwijs. Hoewel waarschijnlijk minder nu, omdat één van de traditioneel stuwende krachten, de religie, of afwezig is of een bescheiden plaats in het leven van de gemiddelde burger is gaan innemen. Dat houdt geen negatief oordeel in over het morele gehalte van de samenleving in het algemeen en de jeugd in het bijzonder. Tegelijkertijd mag geconstateerd worden dat er nog ruimte is voor verdere deugdkweek, te meer omdat volgens de Vader van de deugden, Aristoteles, en anderen, deugdbeoefening de mens gelukkiger maakt. Terwijl traditionele methoden hun rol zullen blijven spelen in deugdvorming, is er alles voor te zeggen om moderne, interactieve benaderingen gebaseerd op de laatste inzichten van neurologie, psychologie en gamification daarnaast te gebruiken. McGonigal’s methode ‘Super Better’ lijkt mij daar een goed voorbeeld van. Het videogame kun je vinden op ‘www.superbetter.com’. Het boek kan normaal besteld worden bijvoorbeeld Amazon of bol.com en het is een aanrader. Helaas is het niet beschikbaar in het Nederlands en zowel de uitgever van ‘Beter dan Echt’ als het bedrijf waar McGonigal mee samen werkt, geven aan dat er geen plannen zijn om Super Better in het Nederlands uit te geven. Omdat ik denk dat de methode veel te bieden heeft, geef ik hieronder een uitgebreidere samenvatting van het boek. Vanwege nieuwsgierigheid en mogelijke kruisbestuiving heb ik het computergame wel enige tijd beoefend, maar ben er mee opgehouden omdat het niet gebaseerd is op beeldvorming en meer lijkt op een dagboek van ondernomen stappen (oppeppers, wapenfeiten en slechterikbestrijding).
N.B. Las vandaag (1/11) op Twitter dat Super Better tot één van de tien beste welzijnsprogramma’s is gekozen door het Amerikaanse blad Journal of Employee Assistance.

———————————————————–

                                     SUPER BETTER

Jane McGonigal

Een revolutionaire methode om sterker, gelukkiger, moediger en veerkrachtiger te worden.

In de Introductie van het boek zegt McGonigal dat als je n’importe welke uitdaging dan ook aan wilt pakken er maar drie overwegingen nodig zijn om gelukkiger, moediger en veerkrachtiger te worden, te weten
– Je bent sterker dan je denkt;
– Je wordt omringd door potentiële medestanders (maatjes);
– Je bent de held van je eigen verhaal: je hebt een natuurlijke capaciteit om jezelf te motiveren en je heroïsche kwaliteiten te ontwikkelen
Spelvaardig zijn in dit opzicht betekent dat je de psychologische krachten die je natuurlijkerwijs gebruikt als je videogames speelt, zoals optimisme, creativiteit, moed en vastberadenheid, ook in het dagelijks leven kunt toepassen. Het betekent nieuwsgierig zijn en open staan voor een nieuwe aanpak om problemen op te lossen. Het houdt in veerkracht opbouwen om steeds grotere uitdagingen met succes aan te pakken.
McGonigal gebruikt het voorbeeld van trauma’s en post-traumatische stress. Je kunt de methode van ‘Super Better’ prima gebruiken als je voor een zware uitdaging staat, zoals ziekte, scheiding of ontslag en je de posttraumatische stress om wilt zetten in posttraumatische ontwikkeling. Posttraumatische groei kun je evenwel ook tot stand brengen zonder een trauma, met name als je bereid bent een uitzonderlijke uitdaging te aanvaarden, zoals een marathon lopen, een boek schrijven, een zaak opstarten of stoppen met roken. Onderzoekers noemen dat dan geen posttraumatische maar post-extatische groei. Het werkt op dezelfde manier als posttraumatische groei, behalve dat je bij post-extatische groei je je eigen uitdaging kiest.

Er zijn zeven manieren van denken en doen die bijdragen aan post-traumatische en post-extatische groei. En dat zijn, zo zegt McGonigal, dezelfde manieren als waarop we denken en handelen als we ons met digitale en andere spelletjes bezig houden:

1. Daag jezelf uit. Je moet levensobstakels niet als een dreiging, maar als een uitdaging zien.
2. Verzamel en gebruik ‘oppeppers’. Vindt uit wat je sterker en gelukkiger maakt. Als je met een lastige uitdaging te maken hebt, heb je toegang tot positieve gevoelens, tot oppeppers nodig.
3. Identificeer en bestrijd de ‘slechterikken’, gewoontes en houdingen die je in de weg staan. Ontwikkel psychologische flexibiliteit en sta open voor negatieve ervaringen zoals pijn of mislukkingen, als ze je iets leren of dichter bij je doel brengen.
4. Queestes (wapenfeiten). Onderneem geëngageerde actie. Zet iedere dag kleine stapjes naar je grote doel, zelfs als het moeilijk is. Blijf gefocust op je doel.
5. Recruteer medestanders, maatjes. Cultiveer verbondenheid met anderen. Probeer tenminste twee mensen te vinden waar je steun aan kunt vragen en met wie je eerlijk kunt spreken over je stress en uitdagingen.
6. Neem een geheime identiteit aan. Bekijk je leven met zijn heroïsche momenten en vind je ‘heldenverhaal’; heldenverhalen inspireren en motiveren ons betere versies van onszelf te maken.
7. Ga voor een epische overwinning, een heldendaad. Ben bewust van de positieve resultaten van je Super Beter spel, ook die uit stress en uitdagingen kunnen voortkomen.

De Super Beter methode kan door praktisch iedereen gebruikt worden, jong en oud, man en vrouw, gameverslaafden en mensen die nooit gegamed hebben.
Om een ‘speelser’ leven te leiden, moet je open staan voor de spelfilosofie en willen experimenteren met nieuwe denk- en handelingsmethoden die kunnen helpen je natuurlijke veerkracht te versterken. Je leert hoe je gebruik kunt maken van je drie belangrijkste, probleemoplossende faciliteiten: concentratievermogen, sociale relaties en zelfmotivatie. Het boek legt in detail uit hoe ieder van de zeven regels kan helpen om dagelijkse uitdagingen te aanvaarden met meer moed, creativiteit en vastberadenheid.
De inhoud van het boek is gebaseerd op onderzoek; de wetenschap achter de succesverhalen wordt uit de doeken gedaan. Het gaat over meer dan 200 studies op de terreinen van psychologie, medicijnen en neurowetenschappen, die precies uitleggen hoe je door deze zeven spelbewuste regels te volgen, je mentale, emotionele, fysieke en sociale krachten opbouwt.

Deel 1. Waarom videogames ons ‘superbeter’ maken.

McGonigal zegt dat er rondom ons volop bewijs is dat videogames ons sterker maken. In het eerste deel van het boek wordt verteld dat videogames onder meer:
– motivatie en wilskracht versterken;
– fysieke pijn tegenhouden;
– bezorgdheid en depressie wegnemen;
– ons leren verbeteren;
– inspireren om meer lichamelijke oefeningen te doen;
– sterkere en gelukkiger relaties met vrienden en familie opbouwen.

Mc Gonigal verwijst naar videospelletjes zoals Tetris, Words with Friends, Call of Duty en Candy Crush Saga. Om het maximale aantal voordelen uit het spelen van videogames te halen is het niet zo belangrijk wat je speelt en hoe vaak, het is het waarom je speelt, wanneer je speelt en met wie je speelt wat het meeste telt, met ander woorden je moet met een bepaalde bedoeling spelen. Als je met doelstellingen speelt, boor je de drie kern psychologische krachten van concentratie, sociale steun en zelfmotivatie aan.
Deze krachten zitten al in je. Videogames zijn een betrouwbare en efficiënte manier om ze te ontdekken en te oefenen, zodat je er beter gebruik van kunt maken in het dagelijks leven. Videogames zijn niet de enige manier om sterker, gelukkiger, moediger of veerkrachtiger te worden, maar ze maken het wel veel makkelijker. In feite kunnen alle soorten spelletjes, digitaal of traditioneel, daar in helpen, maar het feit dat minstens een miljard mensen minstens een uur per dag videospelletjes speelt, maakt videogames een bij uitstek strategische kandidaat voor deze verbeteringen. Ten tweede heeft wetenschappelijk onderzoek naar de psychologie van het spel zich de afgelopen twee decennia bijna exclusief met digitale spelletjes bezig gehouden. Tenslotte kan digitale technologie veel van de psychologische voordelen van het spel vergroten en versnellen. Digitale spelletjes bijvoorbeeld hebben een veel frequenter niveau van mislukkingen en aanpassingen van de graad van moeilijkheid, zodat uithoudingsvermogen en durf veel sneller ontwikkeld worden dan in traditionele spelletjes.

Je bent sterker dan je denkt.

Dit hoofdstuk gaat over de mogelijkheid te controleren wat je denkt en voelt, zelfs onder extreme stress of pijn. Videogames hebben de kracht om bezorgdheid, depressie, trauma en fysieke pijn te voorkomen door te leren hoe je je aandacht kunt controleren. Dat op grond van het feit dat menselijke aandacht als een bundellicht, een ‘spotlight’, werkt. Als je die lichtbundel onder controle krijgt, kun je zelfs voor ernstige pijn gevoelloos worden. Je kunt in feite iedere uitdagende activiteit gebruiken om je aandacht onder controle te krijgen en chronische pijn te verminderen, ook met breien en klussen.
Hoe meer je jezelf voorstelt van een bepaalde gewoonte (verslaving) te genieten, hoe makkelijker je er aan toegeeft. Om die aandrang te weerstaan, hoef je eenvoudigweg de visuele procescentra van je hersens maar op iets anders te richten en de aandrang wordt beduidend minder.
Games kunnen je ook in flow brengen, een staat waarin je volledig geabsorbeerd wordt door een activiteit. In een staat van bevlogenheid, verlies je bewustzijn van tijd en zelf. Een staat van bevlogenheid kan op diverse manieren tot stand komen, zo lang de juiste omstandigheden voorhanden zijn: duidelijk doel, uitdagende taak, voldoende vaardigheden om taak (bijna) aan te kunnen. Veel ontspanningsactiviteiten, zoals t.v. kijken of muziek luisteren leiden niet tot flow. Onderzoek geeft aan dat een uitdagende, interactieve bezigheid ons meer controle geeft over wat we denken en voelen dan traditionele ontspanningsactiviteiten. In plaats van te ontspannen bij pijn of bezorgdheid kun je beter je aandacht richten op een positieve uitdaging die actieve inspanning vraagt en tot bevlogenheid leidt. Videogames zijn hier uitstekend voor geschikt Ze stellen een duidelijk doel en vragen focus en inspanning om succesvol te zijn. Als je jezelf bevlogen kunt maken, blokkeer je niet alleen negatieve gevoelens zoals pijn en bezorgdheid. Je zorgt tegelijkertijd voor betere psychologische en fysieke gezondheid.


Er zijn andere methoden om je aandacht onder controle te krijgen. Mindfulness meditatie is er één van. Het is vastgesteld dat dat gelijksoortige voordelen heeft als een terloops videospel.

Je bent omringd door potentiële medestanders.

In hoofdstuk 2 beweert Mc Gonigal dat je met hulp van medestanders je veel meer succes kunt boeken in het bereiken van je doeleinden dan wanneer je dat op je eentje doet. Verder zegt ze ook dat er veel mensen klaar staan om je spontaan of op verzoek te helpen. Videospelen zijn het perfecte platform om dat te realiseren. En daar kun je bijna iedereen uitnodigen je virtuele spelgenoot te worden.
Als mensen samen een spel spelen in dezelfde ruimte beoefenen, gaan ze neurologische en fysiologische banden smeden: dezelfde gezichtsuitdrukkingen, tegelijkertijd lachen en voorhoofden fronsen. Hun ademhalings- en hartritmes worden gesynchroniseerd. Zelfs hun hersengolven gaan zich synchroniseren via spiegelneuronen, een proces dat ieder van hen helpt te voorzien wat de ander van plan is. Verrassend genoeg gebeurt die synchronisatie zowel wanneer de spelers samen als wanneer ze tegen elkaar spelen.

maatjes zijn

De vier symptomen van synchronisatie, gezichtsuitdrukking, hartritme, ademhaling en neurale activiteit, zijn sterk gecorreleerd met grotere empathie en sociale banden. Hoe meer we synchroniseren met iemand, hoe aardiger we die vinden en hoe waarschijnlijker het is dat we die in de toekomst helpen.
Mensen weerspiegelen en imiteren elkaar continu en onbewust. Om met andere mensen om te kunnen gaan, moeten we in staat zijn te begrijpen, wat ze denken en wat ze voelen. De enige manier is hun gedachten en gevoelens in onze eigen geest en lichaam te reconstrueren. We doen dit ontelbare malen per dag. Mensen die het vaker doen scoren hoger op empathie en sociale intelligentie. Synchroniseren met iemand schept een ‘opwaartse spiraal’ van positieve relaties. Bij negatieve ervaringen kun je een neerwaartse spiraal ontwikkelen. In het algemeen komen de grootste voordelen van synchronisatie bij positieve gevoelens: belangstelling, opwinding, nieuwsgierigheid en verwondering, emoties die veel voorkomen bij videospel.
Omdat synchronisatie bij videogames zo snel, betrouwbaar en diep is, vinden veel spelers het nuttig om naast het spel extra sociale banden met medespelers te smeden.
Om meer empathie met anderen te voelen, hebben mensen positieve sociale contacten nodig in een veilige omgeving. Sterke vooroordelen en antipathie tegen iemands groep kan het ontwikkelen van neurologische banden verhinderen. De egalitaire aard van videogames en het vertrouwen dat ze oproepen, maakt het makkelijker contact te leggen, zelfs als er sociale spanning, bezorgdheid of wantrouwen is.
Je kunt nieuwe bronnen van sociale steun aanboren door wederkerigheid te demonstreren in netwerkspelen of spelbewuste communicatie. Vragen naar of het aanbieden van hulp is het krachtigste sociale gebaar dat je kunt maken.

De held van je eigen verhaal

Dit gaat over je hersens opnieuw programmeren, zodat het makkelijker is jezelf te motiveren, te volharden en succes te boeken.
In videogames speel je als een held zoals ruimte cowboy, oorlogszuchtige prinses, enzovoorts. Ook in niet digitale spelen streven we ernaar de held van de dag te zijn en heldendaden te verrichten die indruk maken.
Algemene motivatie schijnt minder belangrijk voor succes en wilskracht te zijn dan gewoonlijk gedacht wordt. Wat belangrijk is, is zelfeffectiviteit, het geloof dat je in staat bent om positieve veranderingen in je leven aan te brengen. Dit is niet hetzelfde als zelfwaardering wat een meer algemeen, positief gevoel van eigenwaarde is. Zelfeffectiviteit betekent vertrouwen hebben in je concrete kwaliteiten en vaardigheden die nodig zijn om specifieke problemen op te lossen of doelen te bereiken. Gewoonlijk is het context-specifiek; je kunt hoge zelfeffectiviteit op het werk hebben maar een lage zelfeffectiviteit bijvoorbeeld wat betreft spreken in het openbaar. Met een hoge mate van zelfeffectiviteit, is het waarschijnlijker dat je actie onderneemt, zelfs als dat moeilijk of pijnlijk is.

Odysseus als heldenfiguur

Het klassieke pad voor grotere zelfeffectiviteit: stel een doel, doe een poging, ontvang feedback op die poging, verbeter een concrete vaardigheid, blijf proberen en uiteindelijk boek je succes. Daar heb je geen spel voor nodig, maar het is in de aard van spelen om uit te dagen en onze kwaliteiten te verbeteren. Het goede nieuws is dat als je eenmaal een goed gevoel van zelfeffectiviteit hebt opgebouwd, het de neiging heeft duurzaam te zijn. Zelfeffectiviteit neemt iedere keer toe als je een nieuwe vaardigheid of nieuwe uitdaging meester wordt.
Videospelen veroorzaken een rush van dopamine in de hersens die even aangenaam en krachtig is als intraveneuze drugs. Naast een bevredigend gevoel stimuleert dopamine ook geheugen, motivatie, leren, emoties en verlangen. Dopamine geeft normaliter geen verslavingsverschijnselen maar is meestal een teken van grotere motivatie en vastberadenheid. Als er veel dopamine in je hersens zit maak je je minder bezorgd over de vereiste inspanning en je vindt het makkelijker succes te voorspellen. Dit vertaalt zich ook in grotere vastberadenheid en geringere frustratie bij tegenvallers.
Wanneer er weinig dopamine in je hersens zit, is het tegenovergestelde het geval.
Grotere zelfeffectiviteit kan altruïstische kwaliteiten oproepen. Hoe machtiger en krachtiger je je voelt, hoe waarschijnlijker het is dat je uitdagingen accepteert om heldendaden te verrichten. Het is ook waarschijnlijk dat je die sterktes en kwaliteiten gaat gebruiken om anderen te helpen, in grotere mate dan mensen met weinig dopamine.

 

Deel 2. Hoe spelbewust te zijn, de zeven regels van de Super Beter methode.

 

Regel 1. Jezelf uitdagen

De eerste regel is dat je een moeilijkheid of een andere uitdaging hebt en dat je probeert die te overwinnen. Het kan een opgelegd trauma of ernstig persoonlijk probleem zijn en dan spreken we bij goede resultaten van posttraumatische groei. Het kan ook een zelfgekozen uitdaging zijn en dan praten we over post-extatische groei. Wat nodig is om dit constructief aan te pakken, is een uitdagingsmentaliteit in plaats van een angstmentaliteit. En die uitdagingsmentaliteit kun je ontwikkelen.
Een uitdaging roept verlangen op om krachten en bekwaamheden te testen en geeft ons de gelegenheid die krachten te vergroten. Essentieel is dat een uitdaging vrijwillig wordt aangenomen.
Voordat je uitdagingen aanpakt, dien je de vaardigheid meester te worden, van ‘cognitieve herwaardering’. Dat betekent veranderen hoe je denkt en voelt over een belangrijk probleem, hoe je er tegenaan kijkt.
De grens tussen bezorgdheid en opwinding is uitermate dun. Je lichaam reageert op allebei hetzelfde en je hersens kunnen niet altijd het verschil maken. Dit betekent dat je meestal een reële keuze hebt om bezorgd of om opgewonden over iets te zijn. Dit wil zeggen dat het veel makkelijker is om opgewonden te raken over een oplossing dan om te proberen je opwinding te kalmeren.

de uitdaging aangaan

Bij een angstmentaliteit, concentreer je je op het potentieel voor risico, gevaar, beschadiging of verlies. Je voelt je gedwongen om een negatief resultaat te voorkomen in plaats van een positieve uitkomst te bereiken. Bij een uitdagingsmentaliteit concentreer je je op de mogelijkheid voor positieve resultaten. Wanneer je leeft met een angstmentaliteit, is het waarschijnlijker dat je bezorgdheid of depressie ontwikkelt. Je geschiktheid om onder druk te presteren leidt daaronder.
Met een uitdagingsmentaliteit, evenwel, ervaar je minder bezorgdheid en depressie en pas je je makkelijker aan de omstandigheden aan. Je probeert niet aan het probleem te ontsnappen. In plaats daarvan maak je gebruik van belangrijke hulpbronnen zoals eigen competenties en sociale steun. Je vergroot je vaardigheden en raakt daardoor beter in staat je probleem op te lossen
Een angstmentaliteit is niet alleen een psychologische hindernis; ze beschadigt ook je fysieke gezondheid. Het aangaan van een uitdagingsmentaliteit, aan de andere kant, versterkt zowel je mentale als je fysieke veerkracht.
Een uitdagingsmentaliteit vereist niet dat je continu positief denkt en je zorgen vergeet. Het gaat er meer om je eigen krachten en mogelijkheden te onderzoeken en ze te laten groeien.
Er zijn drie methoden om van een angst- naar een uitdagingsmentaliteit over te stappen. De eerste methode is om regelmatig een aantal ‘uitdagingsuitdrukkingen’ of mantra’s te memoreren, zoals: ‘Ik kan niet wachten dit probleem aan te pakken’; ‘door dit probleem op te lossen, kan ik sterker worden’, enzovoorts.
De tweede methode bestaat uit jezelf afvragen: ’Wat is het beste dat kan gebeuren?’ (in plaats van het slechtste bij een angstmentaliteit). Dit helpt om open te blijven staan voor een positief resultaat of persoonlijke groei.
De derde methode is te zeggen dat je superbeter wordt ‘in iets’ in plaats van ‘van iets’. ‘Van iets’ impliceert een dreiging, terwijl superbeter worden ‘in iets’ de mogelijkheid voor groei impliceert.
Om over te stappen van een angst- naar een uitdagingsmentaliteit is het gewenst, zo niet noodzakelijk, een zekere mate van moed te bezitten. Bovenstaande houdingen, vooral de eerste kunnen helpen die moed te bevorderen. Lichamelijke oefening en lichamelijke ‘wapenfeiten’ (zie regel 4) kunnen ook een belangrijk steuntje in de rug geven, zo blijkt uit eigen ervaring.

Regel 2: ‘oppeppers’

Om de moed erin te houden, heb je bij een strijd met je uitdaging oppeppers nodig. Een oppepper is elke positieve actie die je gemakkelijk kunt ondernemen en die een moment van plezier, kracht, moed of verbondenheid geeft. Deze eenvoudige acties geven je een stoot energie, een positief gevoel, sociale steun of motivatie. Maar ze helpen niet alleen om je beter te voelen, ze helpen ook je fysieke gestel te versterken, waardoor je minder kwetsbaar wordt voor stress en meer kans hebt op posttraumatische of post-extatische groei.
Oppeppers kun je opdienen op de vier verschillende terreinen die McGonigal onderscheidt: fysiek, emotioneel, sociaal en mentaal.
Als je je uitdaging eenmaal hebt is het verzamelen en activeren van oppeppers het belangrijkste deel van spelbewust leven. Hier komt de positieve psychologie om de hoek kijken.
Om van stress terug te veren en belangrijke levensobstakels succesvol aan te pakken, heb je een hoge toon van je zwerfzenuw (nervus vagus) nodig. ‘Vagal’ toon verwijst naar de gezondheidsstatus van je zwerfzenuw, die zich uitstrekt van je hersens tot aan je ingewanden. Hij is verbonden met je hart en helpt om praktisch elke belangrijke functie in je lichaam en geest te reguleren, van je emoties tot aan je hartslag, ademhaling, spierbewegingen en spijsvertering. Omdat de zwerfzenuw zo belangrijks is voor veel biologische en psychologische functies, is haar status een goede aanduiding van je geestelijke en lichamelijke veerkracht.

superoppepper

De toonhoogte van je zwerfzenuw wordt bepaald door het verschil in de polsslag tussen uit- en inademen. Bij inademen wordt de polsslag sneller en bij uitademen langzamer. Hoe groter dat verschil en bijgevolg hoe hoger die toon, des te beter kun je je gevoelens en gedachten controleren, je pijn verdragen en hoe waarschijnlijker het is dat je minder last hebt van lichamelijke aandoeningen en van eenzaamheid , depressie en posttraumatische stress. Het verhogen van je vagal toon is een aanbevelenswaardige interventie voor je gezondheid. Hoe sterker je zwerfzenuw, hoe veerkrachtiger je bent en hoe meer groei je ervaart. En hoe zwakker die kracht, hoe kwetsbaarder je bent. Oppeppers zijn de beste manier om een hoge ‘vagal’ toon te krijgen.
Je vagal toon kan gemeten worden door medische apparatuur, maar er is ook een eenvoudiger methode en dat is door het aantal negatieve emoties op een dag te vergelijken met het aantal positieve, dat is je emotionele ratio. Hoe groter de ratio, hoe sterker je vagal toon en hoe gezonder je bent. Onderzoek geeft aan dat mensen die veelvuldig positieve emoties ervaren een tien jaar langere levensverwachting hebben. En ondertussen hebben ze ook minder last van fysieke kwaaltjes. Emoties die verband houden met sociale contacten, zoals dankbaarheid en liefde, zijn bijzonder krachtige veroorzakers van betere gezondheid en langere levensduur. De status van de zwerfzenuw is bepalend omdat die de relatie beheerst tussen emoties en fysieke gezondheid.
Je kunt je emotionele ratio berekenen door je positieve en negatieve emoties op een dag te tellen en te vergelijken. Er zijn talloze positieve emoties, zoals trots, liefde, belangstelling, verwondering, optimisme, plezier, lach en hoop. Voorbeelden van negatieve emoties zijn woede, verveling, depressie, angst, en schuldgevoel. Je telt de positieve emoties en de negatieve emoties op en vergelijkt de totalen. Als de verhouding 1 op 1 is of lager (d.w.z. meer negatieve emoties dan positieve) ben je kwetsbaar voor stress en ervaar je waarschijnlijk minder posttraumatische of post-extatische groei. Als de ratio groter is dan 1 op 1 (meer positieve gevoelens dan negatieve) bezit je waarschijnlijk al behoorlijke veerkracht, maar als je de ratio naar 2:1 of 3:1 kunt opvoeren, zul je nog sterker worden. Partners in bloeiende huwelijken hebben een ratio van 5:1; als ze 1:1 hebben is de kans op scheiding groot. Voor een algemeen gezond succesvol leven is 3:1 een goede ratio.
Het heeft dus veel zin je positieve emoties op te voeren. Proberen je negatieve emoties te elimineren werkt niet. En mensen met een hoge emotionele ratio ervaren even goed negatieve emoties, misschien nog wel meer dan mensen met een lagere, maar ze compenseren die door een groter aantal positieve emoties.
Onderzoek geeft ook aan dat bij positieve emoties de frequentie belangrijker is dan de intensiteit. Dus kleine dingen tellen mee en je hoeft geen grote emotionele ervaringen te ondergaan voor het opbouwen van je ratio.
McGonigal adviseert ten minste drie oppeppers per dag doelbewust te activeren. Je dient alle types oppeppers, fysiek, mentaal, emotioneel en sociaal in te schakelen.
Het is makkelijker positieve reacties op te roepen als je al een sterke vagal toon hebt en minder makkelijk als je weinig positieve emoties ervaart. Catch 22 dus. Als je een lage vagal toon hebt en het moeilijk is positieve mentale of emotionele gevoelens op te roepen, kun je beter eerst je fysieke en sociale oppeppers activeren en na goed resultaat ook de mentale en emotionele oppeppers inschakelen.

Regel 3: slechterikken bestrijden

Om je uitdaging aan te kunnen (regel 1) heb je niet alleen oppeppers nodig (regel 2), je moet ook met blokkades en je zwakke punten kunnen omgaan. Een ‘slechterik’ is iets of iemand die je voortgang blokkeert of die je vrees, pijn of verdriet bezorgt.
Slechterikken maken ons het leven moeilijker. De keerzijde ervan is dat ze ons dwingen bekwaamheden en strategieën te ontwikkelen die ons uiteindelijk slimmer, sterker en vlugger maken, zodat we in de toekomst ambitieuzere doelstellingen kunnen realiseren. Er zijn allerlei soorten slechterikken: mentale, emotionele, fysieke en sociale.

luiheid, het oorkussen van de duivel

Om gelukkiger of sterker te worden hebben we, wat onderzoekers noemen, ‘psychologische flexibiliteit’ nodig. Die bestaat uit twee componenten. Ten eerste moet je je bedachtzaamheid (mindfulness) vergroten van alles wat je vooruitgang kan tegenhouden of wat je pijn, moeilijkheden of verdriet veroorzaakt. Je moet dat niet ontkennen, vermijden of onderdrukken, want je kunt een probleem niet oplossen of gedrag veranderen als je pretendeert dat het niet bestaat. Ten tweede, wanneer je volledig bewust bent van je ‘slechterikken’ kun je gaan werken aan de strategieën om ze te bevechten. Hoe meer strategieën je hebt, hoe sterker en veerkrachtiger je bent en hoe waarschijnlijker het is dat je actie blijft nemen om je doelen te bereiken, ongeacht hun graad van moeilijkheid of onzekerheid.
Volgens McGonigal zijn er vijf manieren om ‘slechterikken’ met succes te bevechten:
– ontwijken, de meest directe manier;
– weerstand bieden, actief worstelen met de ‘slechterik’ en proberen die te stoppen;
– aanpassen, de ‘slechterik’ veranderen of er een lange termijn oplossing voor vinden;
– uitdagen, de aanbevolen methode: open staan voor de mogelijkheid dat je ‘slechterikken’ minder invloed of macht over je hebben dan je eerder dacht;
– omtoveren, een manier vinden om je slechterik om te vormen tot een oppepper.
Idealiter dien je minstens één gevecht per dag met je ‘slechterikken’ te leveren. Gebruik minstens één oppepper na een gevecht, ongeacht of je gewonnen of verloren hebt.

Regel 4: queestes, wapenfeiten

Regel 4 van de Super Beter methode behelst het realiseren van wapenfeiten (queestes), eenvoudige dagelijkse activiteiten die helpen om je belangrijke doelen te bereiken. Elk wapenfeit maakt de held een beetje slimmer, sterker of dapperder en bereid hem voor op de grotere uitdagingen die in het verschiet liggen. Een voorbeeld is wilskracht die net als een spier werkt. Hij wordt sterker naarmate je hem meer gebruikt (zo lang je hem maar niet uitput).
Iedere keer als je je voorneemt iets te ondernemen, en het dan met succes uitvoert, realiseer je dat je macht hebt over wat je doet, denkt en voelt. Onderzoekers noemen dit ‘toegewijde actie’, iedere dag kleine stapjes zetten in samenhang met je doeleinden en waarden.
Al realiseer je maar één wapenfeit per dag, volgens Super Better onderzoek, kan dat al een belangrijk verschil maken in hoe gelukkig, gezond en moedig je je voelt. En naarmate je je wilskracht, welzijn en doelgerichtheid vergroot, kun je grotere wapenfeiten realiseren.

Daarbij spelen hoop, optimisme en zelfeffectiviteit een belangrijke rol. Hoop is wat je voelt als je denkt dat een goed resultaat mogelijk is, op wat voor gebied dan ook, emoties, doelstellingen of veranderingen. Optimisme is wat je voelt als je gelooft dat een goed resultaat niet alleen mogelijk, maar zelfs waarschijnlijk is. Zelfeffectiviteit is het laatste stuk in de motivatiepuzzel. Als je een hoge mate van zelfeffectiviteit bezit, geloof je niet alleen dat een goede uitkomst waarschijnlijk is, maar zelfs dat je een goed resultaat in je mars hebt. Je hebt dan het gevoel de vaardigheden en kwaliteiten te bezitten om je problemen op te lossen en je doelen te bereiken. Samen zijn hoop, optimisme en zelfeffectiviteit het elixir van ontembare motivatie en wilskracht. Hoe sterker deze ‘competentie en controle houding’ is, des te meer inspanning zul je je getroosten om de dingen te doen waar je het meest om geeft. Daarom is het zo belangrijk om je hoop, optimisme en zelfeffectiviteit te ontwikkelen. En wapenfeiten zijn een ideale manier om dat te doen.

wilskracht

Een wapenfeit realiseren is een manier om succes te beleven en hoe meer je er uitvoert, hoe optimistischer je wordt. In feite is frequentie van succes belangrijker dan de omvang ervan. Je begint de aanpak van wapenfeiten door te bepalen wat de kleinste, makkelijkste en eenvoudigste actie is die je op korte termijn kunt ondernemen en die je de kans geeft om één van je diepgevoelde waardes te uiten. Deze kleine stapjes heb je nodig om later grotere stappen te zetten en epische overwinningen te boeken

Je dagelijkse wapenfeiten moeten gedreven worden door je diepste waarden. Een waarde kun je niet krijgen of bezitten, zoals een opleiding, een bevordering of een romantische partner. Doelstellingen komen en gaan, waarden blijven bij je. Je bewust zijn van je diepste waarden is de sleutel naar het ontsluiten van belangrijke bronnen van motivatie, energie en wilskracht.
Als je wapenfeiten opzet, kun je het beste het plezierelement meenemen om de actie zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Jezelf vertellen dat je plezier gaat hebben is al het halve werk. Probeer in elke queeste een aantrekkelijk element in te bouwen puur voor de lol. Deze ‘fun framing’ heeft een ander voordeel en dat is dat het de gewoonte kan breken om dingen uit te stellen.
Als je een queeste leuk vindt en vaak wilt doen kun je er een oppepper van maken. Om momentum te creëren zou je het beste een queeste-ketting kunnen opzetten, een serie activiteiten met toenemende moeilijkheidsgraad. Door te oefenen op het lagere niveau ontwikkel je de vaardigheden en kwaliteiten om de moeilijkere acties later beter aan te kunnen. Een serie heeft gewoonlijk tussen de drie en de twaalf wapenfeiten.

Regel 5: medestanders, maatjes

Om uitdagingen effectief aan te pakken kun je naast oppeppers, het neutraliseren van ‘slechterikken’, en het verzamelen van ‘wapenfeiten’ best wat steun van anderen, vooral familie en vrienden, gebruiken. Het gemak waarmee we anderen uitnodigen om met ons klassiek of digitaal te spelen is de sleutel om ons meer verbonden te voelen en meer sociale steun te krijgen. Sociale steun maakt het makkelijker om onze doelen te bereiken. En dat is niet alleen omdat maatjes ons rechtstreeks helpen met tijd, advies of andere hulp. Medisch onderzoek toont aan dat we ook fysiek sterk reageren op sociale steun: elke keer dat iemand ons helpt, worden we sterker en veerkrachtiger: het stressniveau daalt, het immuun systeem wordt sterker en het hele cardiovasculaire systeem werkt beter. Vruchtbaar sociaal contact kan je leven potentieel verlengen, volgens een meta-studie daarover met minstens zes jaar. Je hoeft geen extroverte of vlotte persoonlijkheid te zijn om een sterk bewustzijn van sociale steun te hebben. Een of twee goede maatjes maken al een groot verschil!

van maatjes moet je het hebben

De vijf belangrijkste redenen waarom het zoveel makkelijker is om superbeter te worden met maatje(s) aan je zijde is dat ze:
– wapenfeiten kunnen suggereren;
– oppeppers helpen activeren;
– strategieën bespreken om slechterikken onschadelijk te maken;
– je voortgang volgen;
– heldendaden met je vieren.
Het blijkt dat alleen al dat door hulp te vragen je sociale veerkracht een steuntje in de rug krijgt. En hulp geven of hulp krijgen is wat dat betreft hetzelfde.
Je kunt zelf natuurlijk ook een maatje voor iemand anders zijn en die helpen zijn/haar doelen te bereiken. Een goed maatje zijn houdt in het oefenen en meester worden in belangrijke vaardigheden die je een betere vriend, ouder, coach of partner maken. Iedere keer dat je je als maat gedraagt, neemt je eigen veerkracht toe.
Als je voor het eerst een ‘maatje’ wilt werven, zou je iemand kunnen nemen met wie je je het beste op je gemak voelt, die je makkelijk om hulp kunt vragen, met wie je spelletjes speelt of sport, wie je af en toe goede raad geeft, enzovoorts. Hulp van maatjes kan beperkt in duur en activiteiten zijn. Misschien begin je met één maatje. Naarmate je vordert maak je waarschijnlijk makkelijker sociale contacten en kun je avonturen en uitdagingen gaan delen met meer maatjes en nog grotere successen boeken.

Regel 6: Geheime identiteit

Dit is de meest ludieke van de regels voor spelbewust leven. Je hebt er een gevoel voor humor voor nodig en je moet er jezelf niet al te serieus bij nemen.
Een geheime identiteit is een soort avatar voor het dagelijks leven. Een avatar is de naam die gebruikt wordt voor de held in videogames. In het videospel zie je de wereld door hun ogen en put je uit hun speciale krachten.
Door eenvoudigweg een heldennaam of geheime identiteit aan te nemen, kun je sommige van je meest weerbare kwaliteiten oproepen, zoals vastberadenheid, moed en mededogen. Je heldennaam kan geïnspireerd worden door diverse personen of situaties zoals fictie, mythe, geschiedenis of zelfs familielegende, zoals piraterij, Griekse geschiedenis (Odysseus) of oerwoud (Tarzan, Jane).

via superman, superbeter …….

Waarom een geheime identiteit? Hoewel de regel speels is, kan hij een verbazend grote invloed hebben. Een geheime identiteit helpt je namelijk concentreren op je topkarakterkwaliteiten, je handtekeningkaraktersterktes’. Die sterktes verschillen van persoon tot persoon. Voorbeelden zijn: vastberadenheid, vriendelijkheid, humor, spiritualiteit, avontuurzucht of leergierigheid. Het leren kennen van je sterktes helpt je nieuwe strategieën te ontwikkelen om je doelen te bereiken, strategieën die pasklaar voor je zijn en dus meer kans van slagen hebben.
Het belangrijkste aspect van een geheime identiteit is mogelijk dat het de aanzet is om een heldenverhaal over jezelf te vertellen. Onderzoekers in posttraumatische en post-extatische groei hebben ontdekt dat een heldenverhaal vertellen over je worstelingen één van de belangrijkste aanzetters van beterschap is na een trauma.

Superbeter worden betekent het ontwikkelen van je heroïsche kwaliteiten zoals moed, vriendelijkheid, humor, waardering van schoonheid, leiderschap of leergierigheid. Personen voelen zich aangetrokken tot verschillende heldenverhalen. Je favoriete helden zijn een spiegel van je eigen heroïsche kwaliteiten. Ons individuele, virtuele heldenteam kan de meest gevarieerde samenstelling hebben, bestaande uit vertegenwoordigers uit onder meer de sportwereld, politiek, business, cultuur en religie. Het is belangrijk dat je voor iedere geselecteerde held een vaardigheid, kracht, deugd of karaktersterkte identificeert die je aanspreekt. Iedereen heeft minstens vijf topkaraktersterktes die je helpen veerkrachtig te zijn ten aanzien van welk obstakel dan ook. Die vijf krachtige bronnen zijn deugden die je makkelijk liggen en die grote voldoening schenken wanneer je ze beoefent.
Twee hoofdpersonen in de positieve psychologie, Martin Seligman en Christopher Peterson, hebben een uitgebreide studie van deugden en karaktersterktes gemaakt waar 150.000 deelnemers uit diverse culturen bij betrokken waren. Zij identificeerden in totaal 24 karaktersterktes (values in action), gegroepeerd in zes deugden. Je zou zelf je vijf top karaktersterktes bij benadering kunnen identificeren uit de lijst van 24 of je zou hulp van vrienden of familie kunnen vragen om je sterktes aan te geven, als volgt:
– Wijsheid en kennis (creativiteit, weetgierigheid, ruimdenkendheid, leergierigheid, wijsheid);
– Moed (dapperheid, volharding, integriteit, vitaliteit);
– Menselijkheid (liefde, vriendelijkheid, sociale intelligentie);
– Rechtvaardigheid (burgerschap, eerlijkheid, leiderschap);
– Maat (vergevingsgezindheid en barmhartigheid, nederigheid en bescheidenheid, voorzichtigheid, zelfcontrole);
– Transcendentie (waardering van schoonheid en uitmuntendheid, dankbaarheid, hoop, humor, spiritualiteit).

Na de identificatie van je virtuele heldenteam en van je topkaraktersterktes kun je je geheime identiteit vaststellen door één van de helden of een combinatie van helden te nemen uit je virtuele heldenteam; je kunt jezelf ook een eretitel geven, bijvoorbeeld van president, prinses of een ludieke achternaam, enzovoorts.
Mensen die zich bewust zijn van hun karaktersterktes ervaren grotere vooruitgang in het bereiken van hun doelen. Dit komt doordat ze hun karaktersterktes bewust op het bereiken van hun doelen toepassen. En niet alleen hebben ze meer succes, ze zijn ook gelukkiger. Je moet zelf manieren bedenken hoe je sterktes het bereiken van je doelen kunnen faciliteren.

Onderzoek geeft aan dat om de voordelen te genieten van diep nadenken over je problemen, je de methode van zelfdistantie moet toepassen, d.w.z. vanuit het perspectief van een afstandelijke waarnemer. Zelfdistantie verbetert op dramatische wijze de psychologische flexibiliteit, de wil om dingen te doen die moeilijk voor je zijn, maar in dienst staan van je doelstellingen. Als je over je situatie met zelfdistantie denkt, is het waarschijnlijker dat je handelt vanuit je diepste waarden zelfs als je negatieve gevoelens, pijn, afwijzing of mislukking riskeert. Met andere woorden het maakt je dapperder.
Super Better raadt aan met je identiteit te spelen, onder meer door nieuwe verhalen over jezelf te vertellen en de mythe te herscheppen van wie je bent. Je geheime identiteit is daarbij een krachtige manier om je topkaraktersterktes te oefenen, de kunst van kritische zelfdistantie toe te passen en om jezelf opnieuw uit te vinden. Om zodoende tot de best mogelijke versie van jezelf te geraken.

Regel 7: heldendaad

We zijn nu bij de laatste van de zeven regels aanbeland, namelijk epische overwinning of ‘heldendaad’, een indrukwekkende prestatie die helpt om sterker gemotiveerd te raken en in de toekomst minder bang te zijn voor mislukking. Heldendaden kunnen van allerlei aard zijn. Ze hebben vier dingen gemeen: ze zijn realistisch, uitdagend, stimulerend en vergevingsgezind.
Een spelbewust doel is realistisch als je reden hebt te geloven dat je het doel kunt bereiken als je je best doet. Een spel is uitdagend, als je een nieuwe vaardigheid moet aanleren of als je creativiteit, slimheid of lef moet gebruiken om je doel te bereiken. Een spel is stimulerend als je bij voorbaat al enthousiast raakt, wetend dat je je fantastisch gaat voelen als je je doel bereikt. Het allerbelangrijkste van een spelbewust doel is dat het vergevingsgezind is. Als je geen resultaat boekt bij je eerste poging, is niet alles verloren. Zelfs als je niet slaagt, gebeurt er iets goeds, je ontwikkelt namelijk methoden en ideeën om het beter te doen bij een volgende poging. Het is essentieel voor een epische overwinning, dat je niet helemaal zeker bent dat je het doel kunt bereiken. Een epische overwinning voelt als een grote doorbraak, alsof je net iets nieuws en indrukwekkends over je eigen kunnen hebt ontdekt.

episch ……

Als je voor een grote verandering of moeilijke uitdaging staat, is het belangrijk om successen te hebben en doorbraken te maken. Onderzoekers noemen dit ‘positieve herwaardering’, een krachtige bron van mentale, emotionele, sociale en fysieke veerkracht. Die herwaardering betekent zich bewust positieve resultaten voor ogen houden, die zelfs uit stress, trauma of een ingrijpende levensverandering te halen zijn.
De eenvoudigste vorm van een epische overwinning is de ‘meetbare win’. Dat is een duidelijk gesteld doel waarbij je je vooruitgang objectief kunt volgen en het bereiken van het doel kwantitatief bepaald is, bijvoorbeeld 10 km hardlopen. ‘Meetbare wins’ zijn de bouwstenen voor ‘superbeter worden’, vooral in het begin. Je moet klein beginnen, de kleinste stap die je kunt maken zonder honderd procent zeker te zijn dat je die effectief kunt zetten. De essentie van ‘meetbare wins’ is dat het om doelstellingen gaat die jezelf hebt uitgekozen, gebaseerd op je vaardigheden en kwaliteiten en afgestemd op gewoontes die jij wilt veranderen. Iedere keer dat je een zelfgekozen doelstelling haalt, vergroot je de kansen dat je de volgende doelstelling ook haalt. Men noemt dit de ‘opwaartse spiraal van positieve resultaten’. Deze spiraal vindt alleen plaats als jezelf je doelen bepaalt.

Een andere veel voorkomende vorm van epische overwinning is de doorbraak. Een doorbraak is een belangrijk, positief keerpunt in je pogingen ‘superbeter’ te worden
Meetbare wins en doorbraken helpen je om je uitdagingen rechtstreeks aan te pakken. Maar er is nog een andere manier om epische overwinningen te behalen en dat is zijwaarts. In plaats van je problemen rechtstreeks proberen op te lossen, kun je je op een doel richten dat indirect of ogenschijnlijk zelfs niet in relatie staat met je primaire uitdaging.
Voor een zijdelingse doelstelling gaan kan een oplossing zijn wanneer je primaire doelstelling je niet inspireert, je doelstelling afhankelijk is van teveel factoren waar jezelf geen controle over hebt, het eenvoudigweg niet mogelijk is je doelstelling te bereiken, bijvoorbeeld bij ziekte, of wanneer je gewoonweg niets kunt voorstellen dat je gelukkig of succesvol zou maken.
Atletische triomfen leiden tot inspirerende en overtuigende epische overwinningen, wat wil zeggen dat, als je nog niet zeker bent welk soort overwinning je wilt behalen, je nooit fout kunt gaan met lichamelijke prestaties. Die zijn een bekende stemmingsaanjager, wat behulpzaam is bij bijna elke uitdaging. En lichaamsbeweging is een van de meest effectieve behandelingen voor depressie. Lichamelijke oefening maakt je ook geharder en minder gevoelig voor pijnprikkels, een vorm van veerkracht die je sterker kan maken op alle levensterreinen. Atletische doelen vereisen typisch een trainingsengagement dat vastberadenheid en wilskracht opbouwt, twee sterktes die van pas komen bij elke uitdaging. Tenslotte zijn atletische overwinningen vaak gekoppeld aan wedstrijden met opbrengst voor goede doelen. Dat betekent grotere motivatie met meer positieve emoties, zoals dankbaarheid, mededogen, spirituele verbondenheid, eerbied en verwondering. Voor alle bovengenoemde redenen is het misschien dat fysieke prestaties het soort triomf zijn dat je wilt nastreven bij het aannemen van je uitdagingen.
Tenslotte nog drie tips bij het verkrijgen van je epische overwinningen: laat je maatje(s) weten welke epische overwinning je op het oog hebt en vier je overwinningen met ze. Last but not least: ga voor epische overwinningen die je persoonlijk belangrijk vind. Wanneer het op persoonlijke groei, succes en geluk aankomt, gaat het niet om hoeveel motivatie je hebt maar om het soort motivatie. Als je doelen nastreeft die jezelf hebt gekozen, wordt je normaliter gelukkiger en vitaler, of je die doelen nou bereikt of niet.

Deel 3. Avonturen

In dit deel brengt McGonigal het voorgaande van het boek bij elkaar met drie avonturen die je kunnen helpen al je nieuwe, spelbewuste activiteiten te oefenen. Een avontuur is een set van oppeppers, slechterikken en wapenfeiten ontworpen om te helpen een bepaalde uitdaging aan te gaan. Het eerste avontuur heet ’Love connection’, met de opdracht 10 wapenfeiten in tien dagen te realiseren, het tweede ‘Ninja Body Transformation’ met 21 wapenfeiten in 21 dagen en het derde avontuur heet ‘Time Rich’ met ook 10 wapenfeiten in 10 dagen. We presenteren ze in dit overzicht niet verder, maar raden bij verdere belangstelling, het boek ‘Super Better’ zelf te raadplegen.

Superbeterschap gewenst!

op weg naar een sterker zelf

Waartoe zijn we op aarde?

 

Het typische antwoord op deze traditionele vraag uit de katholieke catechismus van weleer spreekt weinigen nog aan. Velen zoeken naar een authentieke zingeving van het leven en velen hebben die ook gevonden.

In het literatuur onderzoek voor blog 100  ‘liefde’, kwam ik een inspirerend citaat tegen van Iteke Weeda, schrijfster van ‘Liefde in vele Facetten’ (blz. 85), dat ik graag wil delen:

“Vagelijk heb ik altijd gevoeld dat het op aarde uiteindelijk niet kan gaan om het beminnen te beperken tot een aantal naasten en dierbaren en het erotisch beminnen tot één medemens. Bij dit gevoel heb ik geleidelijk aan meer woorden gevonden. Liefdesrelaties, verwanten en vrienden, collegiale banden – ze vormen een oefenterrein op ons pad naar een liefde die al het aardse omvat, niemand en niets buitensluit. Het vermeerderen van liefde, het uitbreiden van het bewustzijn van liefde, lijkt mij dan ook de enig mogelijke zin van ons leven op aarde”.

Wees Blij en Juich (Gaudete et Exsultate)

 

Paus Franciscus heeft afgelopen april een apostolische Aansporing met bovenstaande titel aan de wereld gepresenteerd. Het onderwerp van deze brief is “de roeping tot heiligheid in de hedendaagse wereld.” De Nederlandse vertaling ervan is onlangs verschenen.

De Aansporing van Paus Franciscus is vanzelfsprekend gebaseerd op het katholieke geloof. Heiligheid is geen modern woord en doorgaans is er bij ons, speciaal onder jongeren, geen grote vraag naar pauselijke adviezen over moreel gedrag en heiligheid. Er is bij de jeugd wel belangstelling voor idolen en rolmodellen, maar dan meer op het terrein van sport, ontspanning, management en levensstijl. Het loont niettemin de moeite voor eenieder, jong en oud, stil te staan bij de nieuwste aanmaning van Paus Franciscus, want zijn adviezen zijn tijdloos. Afgezien van de inhoudelijke waarde is de auteur ook één van de moreel meest hoogstaande wereldleiders, die verdient beluisterd te worden.
De Paus wil aandacht voor heiligheid in ons dagelijks gedrag, in de vorm bijvoorbeeld van geduldige ouders die hun kinderen opvoeden met toewijding en liefde, van mannen en vrouwen, die hard werken om hun gezinnen te onderhouden en van bejaarden en zieken die, ondanks penibele problemen, goedheid en vriendelijkheid blijven uitstralen.
Je hoeft volgens de Paus geen bisschop, priester of ‘heilig boontje’ te zijn, om ‘heilig’ gevonden te worden. We zijn heilig doordat we ons bestaan liefdevol leven en oprecht getuigen van de diepgaande humane waarden van onze cultuur. In plaats van heilig zouden we die houding en dat gedrag ook deugdzaan kunnen noemen,
Deze groei in deugdzaamheid komt volgens de Paus gewoonlijk niet door plotselinge inzichten of ‘bekeringen’ maar door telkens kleine stapjes te zetten. En alles wat gedaan wordt uit angst, hoogmoed of de behoefte anderen te imponeren leidt niet tot deugd of ‘heiligheid’. Je hoeft ook niet te vrezen dat ‘heilig’ gedrag afbreuk doet aan je energie, vitaliteit of vreugde. Integendeel, het heeft een positief effect op houding en prestaties.

Paus Franciscus noemt de deugden bij naam en, zoals te verwachten, geeft hij het primaat aan de goddelijke deugden, geloof, hoop en liefde, waarbij de laatste de allerbelangrijkste is. De hele wet van het leven wordt samengevat in een enkel gebod ‘Je zult van je naaste houden als van jezelf’.

Zuster Theresa in actie

Traditioneel zijn er naast de drie goddelijke deugden, de vier klassieke, te weten rechtvaardigheid, wijsheid, matigheid en moed.
De Paus verwijst ook naar de Bergrede van Jezus, in christelijke kringen een zeer bekende openbare toespraak, om op een eenvoudige manier aan te geven wat heilig of deugdzaam inhoudt. We kunnen daarbij de religieuze referenties voor lief nemen:

De bergrede: de Zaligsprekingen
1. En Jezus, de schare ziende, is geklommen op een berg, en als Hij nedergezeten was, kwamen Zijn discipelen tot Hem.
2. En Zijn mond geopend hebbende, leerde Hij hen, zeggende:
3. Zalig zijn de armen van geest; want hunner is het Koninkrijk der hemelen.
4. Zalig zijn die treuren; want zij zullen vertroost worden.
5. Zalig zijn de zachtmoedigen; want zij zullen het aardrijk beerven.
6. Zalig zijn die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid; want zij zullen verzadigd worden.
7. Zalig zijn de barmhartigen; want hun zal barmhartigheid geschieden.
8. Zalig zijn de reinen van hart; want zij zullen God zien.
9. Zalig zijn de vreedzamen; want zij zullen Gods kinderen genaamd worden.
10. Zalig zijn die vervolgd worden om der gerechtigheid wil; want hunner is het Koninkrijk der hemelen.
11. Zalig zijt gij, als u de mensen smaden, en vervolgen, en liegende alle kwaad tegen u spreken, om Mijnentwil.
12. Verblijdt en verheugt u; want uw loon is groot in de hemelen; want alzo hebben zij vervolgd de profeten, die voor u geweest zijn.

De deugden en houdingen die in de zaligsprekingen genoemd worden, zijn bescheidenheid, mededogen, vriendelijkheid, rechtvaardigheid, empathie, oprechtheid, vreedzaamheid, standvastigheid en blijdschap.

Jezus was ‘revolutionair’ in zijn tijd en waarschuwde dat zijn voorstellen tegendraads waren en zelfs een uitdaging aan de maatschappelijke orde. Ook heden ten dage worden mensen vervolgd omdat ze onrechtvaardigheid bestrijden en mensenrechten en de natuur verdedigen. We dienen moed te tonen om hoogstaande morele waarden te verdedigen ten koste van een comfortabel leventje.

Als we het voorbeeld van de heiligen volgen, hoeven we niet verlegen, nors, bitter of zwaaarmoedig te zijn, maar kunnen we, net als zij, blij en vol goede moed zijn. Want het noodzakelijke resultaat van echte liefde is blijheid. En dit dient volgens Paus Franciscus vergezeld te worden door een goede dosis humor.

Blog 100. Liefde

 

De 100ste blog op deze website verdient een top-onderwerp. Voor mij is dat liefde, de goddelijke deugd, die alle andere deugden vervolmaakt en hun diepere betekenis geeft.
Vaak denken we bij liefde aan romantische liefde, maar in feite zijn er volgens Lachlan Brown (Hack Spirit) zeven verschillende soorten liefde:

1. Eros

betoverend…

Het meest voorkomende type, nauw verwant met romantische liefde, frequent in de aandacht, in boeken, films en op televisie. Maar volgens de Griekse mythologie moet je bij je positieven blijven bij dit soort liefde, want die mythologie zag het als een vorm van waanzin. En verliefdheid leidt soms tot rare dingen. Maar de passie en de seksuele opwinding die Eros in de aanvang met zich meebrengt is niet duurzaam: je alleen laten leiden door de passie voor een andere persoon is doorgaans niet voldoende voor een gezonde langdurige relatie. Verliefdheid is in feite een vorm van eigenliefde.

2. Vriendschap

Een speciale band tussen twee of meer personen, die kan ontstaan door gemeenschappelijke achtergrond, gezamenlijke interesses of activiteiten. Er is een wederkerige gemeenschappelijkheid in deze relaties. Deze vorm van liefde komt veel voor en doet onmetelijk veel goed, individueel en collectief. Sommige wetenschappers beweren dat talrijke contacten met vrienden en familie de beste garantie is voor een gelukkig en lang leven.

3. Familie-liefde

geborgenheid en liefde

Dit is een type liefde dat we vaak als vanzelfsprekend zien. We weten dat onze ouders van ons houden en wij op onze beurt van onze kinderen en andere familie. We geven er weinig eerbetoon aan, omdat het zo veel voor komt en we het zo vanzelfsprekend vinden.
Feit is wel dat er veel mensen zijn die geen familie hebben om op terug te vallen. Om hun eenzaamheid op te heffen, zouden ze graag tot een gezin of familie behoren.

4. Universele liefde

Samaritaan…

In plaats van één bepaalde persoon te houden voor de rest van je leven of omgekeerd, waarom je liefde niet rondstrooien en zien hoe je je daaronder voelt. Dit is de betekenis die de apostelen en Thomas van Aquino aan liefde geven, altruïstische liefde.
Waarschijnlijk voelt men zich er beter bij dan onder een eenkennige liefde. Vriendelijkheid en medeleven tonen aan mensen die je misschien niet kent, is een soort liefde dat maar weinig mensen in hun leven toelaten, maar het kan voldoening geven op een geheel eigen manier. Psychologen en filosofen zien dit gedrag als een onfeilbare bron van geluk.
Een uittreksel uit de brief van de Apostel Paulus aan de Korinthiërs, beschrijft deze vorm van liefde als volgt:

De liefde is grootmoedig,
De liefde geeft ruimte,
De liefde is goedig,
Ze is niet jaloers,
Ze schept niet op,
Ze kwets niemands gevoel,
Ze zoekt zichzelf niet,
Ze wordt niet verbitterd
En rekent het kwade niet toe,
Ze is niet blij met wat verkeerd Is,
Maar blij met de waarheid.
Alles verdraagt ze,
Alles gelooft ze, alles hoopt ze,
Alles houdt ze uit.
De liefde zal nooit vergaan, ……..!

5. Vrije liefde

is ook liefde…

Deze soort liefde is niet de meest hoogstaande vorm, maar mensen kunnen er onder bepaalde omstandigheden behoefte aan hebben. Op zich is daar niets verkeerds mee en is dit gedrag in iedere geval beter dan discriminatie, haat of geweld. Seksualiteit en seksueel contact zijn in principe positieve verschijnselen. Soms gaan mensen een relatie aan om een leegte op te vullen. Hoewel oorspronkelijk niet als duurzaam aangegaan, kan er uit deze avonturen verder goeds komen.

6. Dagelijkse liefde

Dit is het soort liefde dat koppels kunnen ervaren wanneer ze voor langere tijd bij elkaar zijn geweest en de romantiek verdwenen is. Partners en hun levensomstandigheden veranderen. Kinderen komen en groeien op, banen veranderen, financiële problemen of ziekten kunnen zich voordoen en de dynamica van de relatie verandert eronder.
Dit kan serieuze problemen voor partners en hun verhouding oproepen, maar als je troost kunt vinden in het feit dat de praktische, dagelijkse liefde goede dingen brengt en dat je een vertrouwde partner hebt in goede en slechte tijden waarmee je oplossingen voor dagelijkse problemen en behoeften kunt arrangeren, dan is deze dagelijkse liefde een belangrijk goed.

7. Eigenliefde

Psychologen en ethici zeggen dat, om anderen lief te hebben, het noodzakelijk is ten minste positief tegenover jezelf te staan. Alleen dan ben je in staat anderen positief te behandelen.
Eigenliefde beoefenen is een uitstekende manier om zelfvertrouwen te ontwikkelen. En niets is meer aantrekkelijk voor anderen dan een persoon die goed in zijn vel zit en zichzelf respecteert.
Ook om optimaal met anderen liefde te bedrijven, is het nodig het eigen lichaam te koesteren. Eigenliefde is daarom belangrijk, zelfs onmisbaar voor de liefde tot anderen. In het algemeen wordt gesteld dat we in het westen hoge drempels voor eigenliefde hebben.

Algemeen

Diverse vormen van liefde kunnen naast elkaar bestaan. Eigenliefde is de basis om andere vormen van liefde te kunnen beoefenen en te ontwikkelen. Gewoonlijk doen we allemaal ervaringen op met eros, vriendschaps- en familie-liefde. Mogelijk ook met de minder altruïstischer vormen van vrije liefde en ‘dagelijkse’ liefde.
De hoogste vorm van liefde is de universele of altruïstische liefde, waar het egocentrische element een kleine rol speelt. De grondhouding van liefde, d.w.z. vriendelijkheid en goedgeefsheid, zorg en bezorgdheid voor de ander, is sterk geprononceerd bij deze liefdesvorm.
Door de hogere vormen van liefde wordt je een betere versie van jezelf en wordt het makkelijker liefde in je leven te ervaren.

veel liefde en geluk

Blog 99. Dienstbaarheid

 

dienstbaar……

Hoe behulpzaam de medische diensten in Weert gisteren waren, ervoeren we als gevolg van een flinke botsing van mijn vrouw met een glazen tuindeur. Er kwam wat bloed en pijn bij te kijken en we wilden de hulp van onze huisarts inroepen. Die was niet beschikbaar want zij had er een nachtje huisartsenpost opzitten. Dus belden we naar een plaatsvervanger. Een en al bereidwilligheid en we konden meteen komen. In een apart kamertje geplaatst, kwam een vriendelijke, energieke dokter spoedig poolshoogte nemen. Na een kort onderzoek raadde ze aan meteen een KNO-specialist in het ziekenhuis op te zoeken. Daar spoedden we ons naar toe met een verwijsbriefje en nadat er een telefonische afspraak was gemaakt om tussenin geplaatst te kunnen worden. Weer een en al voorkomendheid en werden we weer in een aparte kamer gezet in afwachting van de KNO-arts. Die kwam na een minuut of tien, tegelijk vriendelijk en professioneel, waarbij een onschuldige diagnose uit de bus kwam: geen operatie, gewoon uit zichzelf laten genezen en toch nog een zalfje cadeau.
We vertrokken dus opgelucht met een fijne indruk van de flexibiliteit en behulpzaamheid van huisarts en KNO specialist.

St. Jans Gasdthuis

Ik ben steeds weer onder de indruk van hoe soepel en efficiënt de medische diensten draaien en hoe vriendelijk doctoren, verplegend en administratief personeel zijn.
Het is geen uitzondering, we komen deze houding heel vaak tegen in het dagelijjks leven, maar het verdient om er eens melding van te maken. Toen we thuiskwamen leverde Post NL een pakje van hotel Der Brabander in Duitsland af waar we per abuis wat kleinigheden hadden laten liggen. Meer dan uitstekende service weer!
Wel prettig als het zo kan. Niet voor niets dat de overgrote meerderheid van Nederlanders zo tevreden is met het leven. Zo moeten we het houden!

Met de hoed in de hand ….

Moedig worden

 

bang zijn is een normaal iets

Hieronder volgt een vertaalde samenvatting van het artikel van Mindful Living (hackspirit.com) en Lachlan Brown:’How to be brave: 10 practical steps’

Moed is één van de belangrijkste aspecten van ons bestaan. Het is ook één van de klassieke deugden. Als je veel moed hebt, bereik je meer.

Hieronder staan tien stappen aangegeven hoe je een moediger persoon kunt worden.

 

1. Erken je angsten. Moed is niet de afwezigheid van angst, maar de kwaliteit om door te gaan ondanks die angst(en)
2. Benoem je angsten. Als je eenmaal geaccepteerd hebt dat je bang bent, is het tijd die angsten beter te begrijpen. De meeste mensen gaan door jaren van vrees zonder te begrijpen wat ze bang maakt.
3. Analyseer je angst. Het merendeel van onze angsten is gebaseerd op labiliteit en onzekerheid. Nagaan waar je bang voor bent, traint je hersens om positief op de gebeurtenis te reageren. Dit maakt de angst meer vertrouwd en minder intimiderend.
4. Vind manieren om de angst te controleren. Als je je meer op je gemak gaat voelen met je angst, kun je die beter aan. Het is dan niet langer een abstract en ontastbaar iets, waar je vrees voor had, het is nu iets dat je kunt benoemen, begrijpen en eventueel controleren. Nogmaals, moed gaat over goed functioneren ondanks de angst. De vrees verdwijnt niet, maar je neemt die voor wat hij is en je verandert het in iets dat je kunt beheersen.
5. Vind rolmodellen. De geschiedenis is vol met mensen die erin geslaagd zijn hun angsten te overwinnen. De steun van een rolmodel kan je moreel sterken. Je hebt daar niet noodzakelijk bekende personen voor nodig, ook familie of vrienden kunnen vaak advies geven, omdat ze dezelfde angsten hebben meegemaakt.


6. Probeer zo positief mogelijk te zijn. Moed is meer dan durf. Moed vraagt flexibiliteit, uithoudingsvermogen en veerkracht. Je kunst angst niet alleen bestrijden door alleen maar stoer te zijn. Ontwikkel mentale veerkracht door continu je negatieve gedachten aan te vallen.
7. Oefen in zelfbevestiging. Perfectionisme is één van de valkuilen van de menselijke ambitie, aangezien een teveel eraan een tol op je geestelijke gezondheid legt en je belet voortgang te maken.
8. Markeer vooruitgang. Het is niet makkelijk om de angsten in je leven te overwinnen en niemand verwacht dat je meteen van nul naar honderd gaat. Begin rustig en voer de snelheid op door van tevoren aangegeven markeerpunten.
9. Overtref je eigen verwachtingen. Loop niet op de zaken vooruit en ben actief Maak gebruik van nieuwe mogelijkheden en zoek naar ervaringen die je anders te bang zou zijn geweest om uit te proberen. Vergroot je comfort zone door innovatie.
10. Blijf moedig! Moed is geen kortstondig project en het is makkelijk op je oude gewoontes terug te vallen. Het is essentieel dat je bij de les blijft en voortgang blijft boeken. Vervolg de weg met zelfvertrouwen en je zult moediger worden, elke dag weer opnieuw!

Hieronder een gedicht over ‘moed’ van Toon Hermans

Ik heb ineens weer moed gevat
Begin van voren af aan
Je vraagt je af hoe gaat zo iets
Waar komt die moed vandaan?
Ik leef weer, lach weer, fluit en zing
Geen zucht meer en geen traan
En ach, die moed, naar wáár hij ging
Komt hij ook weer vandaan.

Eerlijkheid

               Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel!

           Pinnochio’s leugentje

 

Wat is waar? Er zijn diverse typen waarheid: een religieuze waarheid die de mysteries van het leven en van de dood probeert te beantwoorden en een wetenschappelijke waarheid, die bewijzen voor veronderstellingen probeert te vinden op basis van onweerlegbare feiten. Soms staan deze twee waarheidsbenaderingen op gespannen voet, zoals in het ontstaan van het leven, in andere gevallen staan ze naast elkaar of vullen ze elkaar aan. Het lijkt er heden ten dage op dat er nog meer waarheden zijn: persoonlijke waarheden en zelfs fictieve waarheden.

In ons dagelijks leven hebben we continu met waarheid te maken, in het bijzonder in de vorm van integriteit en eerlijkheid. En ook daar ligt het niet simpel. Liegen bijvoorbeeld wijkt af van de waarheid. Toch is het soms wenselijk om een leugentje ‘om bestwil’ te gebruiken om een ander of jezelf uit een benarde situatie te redden. De deontologische ethiek van Immanuel Kant zegt dat je nooit een leugen om bestwil mag gebruiken, zelfs niet als het om een mensenleven gaat. De utilistische ethiek van Jeremy Bentham en John Stuart Mill denkt daar veel soepeler over en heeft als ethische maatstaf het grootste nut voor het grootste aantal mensen. Het lijkt erop dat leugentjes om bestwil een nuttig, zo niet noodzakelijk smeermiddel zijn in de dagelijkse omgang met anderen en dat er weinig of geen objectieve maatstaven voor het gebruik ervan bestaan.

Waarheid en eerlijkheid zijn ook nauw verbonden met integriteit, zich niet laten corrumperen. Corruptie heeft door de geschiedenis heen bestaan en speelt ook nu een niet onbelangrijke rol in het maatschappelijk leven. Er bestaan diverse vormen, variërend van directe omkoperij tot de vagere netwerkcorruptie.

voor wat, hoort wat

Er wordt momenteel ernstig werk gemaakt van het aanpakken van corruptie, in Nederland zelf, en in organisaties als de Europese Unie, de OESO, de Groep van Twintig en de Verenigde Naties. Maatschappelijke verbanden zoals Oxfam/Novib en het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten maken stevige bijdragen zoals de Panama en Paradise Papers over belastingparadijzen hebben laten zien.
De oprichting van het Klokkenluidershuis bij ons is ook een stap in de goede richting. In Nederland moet er nog meer gebeuren, want we staan internationaal nog steeds bekend als een belastingparadijs.

Er is momenteel ook het nodige te doen over eerlijkheid in de media, met name nepniews. Een groot deel van het informatiemateriaal op de sociale media lijkt van dien aard te zijn.
Het is vooral in de Amerikaanse media en politiek dat oneerlijkheid momenteel op de voorgrond treedt, met ruim gebruik van ‘fake news’. We lijken momenteel een Amerikaanse president te hebben die zijn sporen in een duistere wereld van real estate, handel en media verdient heeft en nu maffiose praktijken op de politiek loslaat. Hij lijkt een schrikbarend tekort aan moreel bewustzijn te bezitten, bestaande regels aan zijn laars te lappen en met leugen en macht zijn gelijk probeert te krijgen.
‘Fake news’ wordt met opzet verspreid om tegenstanders te overdonderen of in diskrediet te brengen. Afgezien van oorlog, revolutie lijkt deze benadering de laagste te zijn die er in openbaar bestuur bestaat. Mogelijk geeft dit een kortstondige overwinning, maar de gevolgen op lange termijn kunnen catastrofaal zijn. Voortgang in de maatschappij is voor een groot deel mogelijk gemaakt door onderling vertrouwen, in verbaal of schriftelijk formaat. Als partners niet meer op elkaar kunnen vertrouwen en brute macht de overhand krijgt, zal voortgang geremd worden.

Op 12 mei jongstleden hield Michael Bloomberg, oud-burgemeester van New York, een toespraak op de Afstudeerdag aan de Rice University. En hij had het over een erecode , waarbij eer en eerlijkheid twee kanten van dezelfde munt zijn. Om eerbaar te zijn, moet je eerlijk zijn en dat betekent eerlijk spreken en eerlijk handelen, zelfs wanneer het vraagt dat je je fouten toegeeft – en de consequenties ervan moet nemen. In 2016 was het woord van het jaar ‘post-truth’ en in 2017 kregen we de uitdrukking ‘alternatieve feiten’. In wezen betekenen ze allebei: omhoog kan omlaag zijn en zwart kan wit zijn. Waar kan onwaar betekenen en gevoelens kunnen feiten zijn.
Tegenwoordig zien volgens Bloomberg velen op het hoogste machtsniveau de naakte waarheid als een bedreiging. Ze zijn er bang voor. Ze ontkennen en vallen die aan. En zo bevinden we ons temidden van een epidemie van oneerlijkheid en een eindeloze golfvloed van leugens.


De trend van gekozen politici om alternatieve realiteiten te promoten – of ze bij anderen toe te juichen – is volgens hem een van de ernstigste bedreigingen van de democratie. Vrije samenlevingen zijn afhankelijk van burgers die inzien dat bedrog in regeringen niet iets is om je schouders over op te halen.
Soms is het misbruik van macht, soms is het een vorm van corruptie en soms is het beide. Als er niets tegen deze misbruiken gedaan wordt, worden de instituties die onze rechten beschermen en in stand houden, uitgehold , en de deur geopend voor tirannie en fascisme. Wanneer gekozen politici denken dat ze boven de waarheid staan, zullen ze ook handelen alsof ze boven de wet staan. En als we oneerlijkheid toestaan krijgen we criminaliteit, een formule voor ineenstorting en nationale teruggang.
Dus er moet tegengas gegeven worden. Door vooraanstaande politici en andere vooraanstaande personen, door publieke instanties, kerkgemeenschappen, maatschappelijke instanties en, last but not least, individuele burgers. Recente praktijken van sommige kranten en instellingen om ‘feitencheckers’ te handhaven is een welkom systeem. Overwogen zou dienen te worden om personen en instellingen een publieke eerlijkheidsindex toe te kennen. En door welwillende burgers die de verworvenheden van de democratie, de verlichting en het humanisme willen verdedigen. Daar horen de meesten van ons bij en we hebben de persoonlijke uitdaging en plicht steeds gerechtigheid, integriteit, waarheid en eerlijkheid te verdedigen. Als verdediging van onze waardigheid als mens en als bescherming van onze toekomst.

Verlichting en vooruitgang

 

‘Verlichting’ is de naam voor een periode, waarin de moderne filosofie aanvangt. René Descartes wordt er als aartsvader van gezien.

Filosoof en wiskundige tegelijk wilde hij de wetenschap door middel van de rede, een nieuw fundament geven. Andere bekende filosofen uit die periode zijn Blaise Pascal, Spinoza en Immanuel Kant. De verlichting bestrijkt grofweg de periode 1740 – 1800.
Het onderliggende principe van de verlichting is vrijheid van denken en van meningsuiting; haar vier thema’s zijn: rede, wetenschap, humanisme en vooruitgang.

In eerdere blogs hebben we Steven Pinker genoemd die opzien baarde met zijn bestseller ‘Ons betere ik’. In dat boek toont Pinker aan dat, ondanks dat velen dat niet zo ervaren, we als mensheid ons steeds minder gewelddadig gedragen. Agressie, wraak en sadisme blijken het in toenemende mate af te leggen tegen empathie en zelfbeheersing.
In zijn nieuwe boek ‘Enlightenment now’ (Verlichting nu) breekt Steven een lans voor de vooruitgang die de Verlichting ons gebracht heeft. In een serie heldere grafieken toont hij aan dat er op wereldniveau op veel terreinen grote vooruitgang is geboekt.
Enkele voorbeelden hiervan:
Sinds de opkomst van de Verlichting is de gemiddelde levensverwachting in de wereld gestegen van 30 naar 71 jaar en in de meest ontwikkelde landen zelfs naar 81 jaar. De kindersterfte in de meest ontwikkelde delen van de wereld bedroeg rond 33%, terwijl die nu zelfs in de armste landen maar 6% bedraagt (nog steeds teveel natuurlijk). De pokken bijvoorbeeld zijn uitgeroeid terwijl die in de 20ste eeuw alleen al 300 miljoen mensen deed overlijden of misvormen.
De wereld is vandaag ongeveer 100 keer rijker dan twee eeuwen geleden. Het deel van de mensheid dat in uiterste armoede leeft is van 80 naar minder dan 10% gedaald en extreme armoede zou binnen afzienbare tijd wel eens helemaal uitgeroeid kunnen worden. Een eeuw geleden besteedden de rijkere landen 1% van hun rijkdom aan het onderhouden van kwetsbare groepen, terwijl dat nu ongeveer een kwart is.
Oorlog tussen landen is bijna uitgebannen. Er worden meer mensen vermoord dan er sterven door oorlog. Hij geeft aan dat het aantal slachtoffers van terrorisme niet in verhouding staat met de media hype erover: 38.422 over de hele wereld in 2015, terwijl er in de V.S 44 en in west Europa 175 slachtoffers waren. Oorlogsslachtoffers waren er dat jaar 97.000 (wereld), 28 (V.S.) en 5 (West Europa). Voor moorden waren de cijfers respectievelijk: 437.000, 16.000 en 4000, dodelijke slachtoffers van verkeersongelukken 1.250,000, 35.000 en 19.000. Behalve voor moorden is het in westerse landen op alle terreinen steeds veiliger geworden. Zelfmoorden zijn ook nog talrijk: per jaar wereldwijd zo’n 800.000 en meer dan 40.000 alleen al in de V.S. Dit heeft voor een groot deel te maken met geestelijke gezondheid en gelukbeleving. Bijna 300 miljoen mensen wereldwijd zijn depressief.
Het mensdom is niet alleen gezonder, rijker en veiliger, maar ook vrijer. In het begin van de 19de eeuw leefde 1.5% van de mensen onder een democratisch bewind, tegenwoordig twee derde van de wereldbevolking. Verder hebben vrouwen bijna overal hetzelfde stemrecht als mannen, wetten tegen homoseksualiteit zijn grotendeels afgeschaft en houdingen ten aanzien van minderheden, vrouwen en homo’s zijn toleranter. Haatmisdaden, geweld tegen vrouwen en mishandeling van kinderen nemen overal systematisch af, evenals kinderarbeid.
De mensen zijn ook beter onderricht, geïnformeerd en intelligenter. In het begin van de 19de eeuw kon 12% van de mensheid lezen en schrijven, nu is dat 83 % en vrouwen hebben hun achterstand op mannen bijna ingehaald.
Amerikanen werken 22 uur minder dan vroeger, hebben drie weken betaalde vakantie, spenderen per week 43 uur minder aan huishoudelijk werk (vroeger 58, nu 15) en spenderen nu slechts een derde van hun inkomen aan essentiële levensbehoeften, terwijl dat vroeger bijna twee derde was. Door de vrije en positieve besteding van extra tijd en inkomen zijn de mensen gelukkiger geworden.
Steven pinker is geen dromer, hij ondersteunt zijn meningen met feitelijke gegevens. Hij toont aan dat de afgelopen twee en een halve eeuw de mensheid enorme vooruitgang heeft geboekt dank zij de rede, de wetenschap en het humanisme. Er is, erkent hij, nog het nodige te doen op het gebied van ziekte en sterfte. Meer dan twee miljard mensen leven nog in een dictatuur. Een vijfde van de wereldbevolking heeft geen basisonderwijs genoten en bijna een zesde is analfabeet.
Zo is vooruitgang nu eenmaal zegt Pinker, we worden voortgestuwd door vernuft, sympathie en constructieve instanties en we worden afgeremd door de donkerder kanten van de menselijke natuur en de wet van de entropie (wanorde). Maar de balans is in extreem positief en de Verlichting met zijn gebruik van rede, wetenschap en humanisme kan de resterende problemen helpen oplossen. Onder de miljard extreem armen, die er nog zijn, zitten waarschijnlijk zo’n miljoen genieën, een potentieel reservoir van vooruitgang, net als bij de vrouwen. 
Pinker noemt zichzelf geen ‘optimist’, maar een serieuze ‘possibilist’. Henk Smeijsters, filosofisch cultuurhistoricus, schaarde Pinker in zijn NRC artikel van zaterdag 13 mei ‘Doemdenkers en optimisten kunnen van elkaar leven’ (Opinie en Debat) onder de optimisten, samen met de Zweedse globaliseringsadept Johan Norberg (Vooruitgang), de Vlaamse filosoof Maarten Boudry (De redelijke optimist) en de Nederlandse ‘goed nieuws-journalist’ Ralf Bodelier (World’s Best News). Hun tegenpolen zijn Bas Heijne, Hermann von der Dunk (De wereld als getal), Panka Mishra (Age of anger), Yuval Noah Harari (Homo deus) (zie later), René ten Bos (Dwalen in het antropoceen) en Philip Blomm (wat op het spel staat).
Sinds samenlevingen sterke vooruitgang hebben geboekt, hebben ze nu hun zinnen gezet op de grotere uitdaging van klimaatbeheersing en nucleaire e. Het aantal nucleaire wapens is met 85% verminderd. De opwarming van de aarde is nog een ernstig probleem, maar er is goede hoop dat het Klimaatverdrag van Parijs daar een oplossing voor zal vinden.
Interessant om hier weer Yuval Noah Harari te vermelden die in zijn ‘Homo Deus’ aangeeft de positieve mening van Pinker over gemaakte vooruitgang te delen. Harari verwacht dat levensverlenging/onsterfelijkheid, geluk en ‘opwaardering van de mens’ (Homo Deus) waarschijnlijk de drie volgende grote projecten zijn waarmee de mensheid en de wetenschap zich gaan bezig houden.
Er zijn risico’s dat de beginselen van de Verlichting hindernissen op hun weg vinden, zoals een afzwakking van economische groei in rijke landen, de opkomst van het populisme en religieus fanatisme. Maar de fundamentele verworvenheden van de laatste twee en een halve eeuw zouden moeilijk teniet gedaan kunnen worden. Er zijn talloze systemische krachten die de evolutie gaande zullen houden: mobiliteit, connectiviteit, onderwijs en urbanisatie, evenals de pressie van vrouwen en minderheden voor hun emancipatie.
In feite zegt hij is ons morele en spirituele wereldbeeld gebaseerd op de wetenschap. De combinatie van wetenschappelijke principes met enkele andere overtuigingen – dat we allemaal ons eigen welzijn nastreven en dat we sociale wezens zijn die met elkaar omgaan en gedragscodes kunnen onderhandelen – heeft tot een moraliteit geleid, het humanisme, dat de bloei van menselijke en andere levende wezens bevordert. Dit humanisme is in feite de ethiek geworden van moderne democratieën, internationale organisaties en ruimdenkende religies. Humanisme is ook de morele code waar mensen naar convergeren in gevallen dat ze ethisch rationeel willen handelen, cultureel sterk verschillen zijn en door omstandigheden gedwongen zijn samen te leven.
Veel van ons vroegere geloof heeft plaatsgemaakt voor de rede, zoals op het gebied van schepping en evolutie. Het blijft voor een deel van de mensheid een uitdaging om rede en geloof te combineren, vooral voor diep religieus opgevoede mensen. In vroeger tijden werd in Europa het hele leven bepaald door religieuze geboden en verboden. Een groot deel van de betrokkenen, mogelijk het overgrote dee,l kon daar tevreden of gelukkig mee leven en het religieuze kader bood veel spirituele en sociale steun. Er heeft ondertussen een aardverschuiving plaats gevonden op religieus gebied en terwijl er velen nog in iets geloven, wordt er weinig gepraktiseerd. Het religieuze wereldbeeld is voor de meesten sterk afgezwakt of verdwenen. Het is verbazingwekkend te constateren dat de mensen tegenwoordig minstens even gelukkig zijn als vroeger. En verheugend om ook vast te kunnen stellen dat morele houdingen in het algemeen er zeker niet op achteruit zijn gegaan. Dit is niet bedoeld om de vroegere religieuze situatie negatief te beoordelen. Integendeel, ze heeft in belangrijke mate bijgedragen aan het huidige, hoge geluks- en ethische niveau. Maar de balans is bij ons sterk verschoven naar het rationele humanisme.

niet of ….. of…, maar en….. en!

P.S. ‘Enlightenment now’ kun je in een Engelstalige hardcover krijgen voor rond de 15 euro. In de vorm van een E-boek is de prijs 11.99. De Nederlandstalige versie ‘Verlichting Nu’ is als hardcover beschikbaar voor 45 euro.

.
.